39. Аззумар – Джыйынла

1.

Бу китабны тюшгени, сыйлы акъыл Иеси Аллахданды.

2.

Ишексиз, Биз, (Мухаммад), сеннге хакълыкъда, бу китабны эндирдик. Энди сен
дининги (ийманынгы) тазалаб Аллахха алай къуллукъ эт.

3.

Аллахха уа дин (ийман) къуру, таза джюрекден болургъа тыйыншлы тюлмюдю сора?! Ол
Аллахдан ёзге Анга тенг тутханла: “Биз алагъа, къуру ала бизни Аллахха джууукъ
этер ючюн къуллукъ этебиз”, – дейдиле. Ишексиз, Аллах ол ала тартышыб тургъан
затха сюд этер. Ишексиз, Аллах а джалгъанчыны, къаршчыны тюз джолгъа тюзетмез.

4.

Аллах кесине бала алыргъа излесе, (ала теджегенни алмай) джаратхан затларындан
Кеси сюйгенин сайлаб алыр эди. Ол бек тазады (аллай затдан). Ол (болгъанны)
хорлаучу Бир Аллахды.

5.

Хакъ кёклени, джерни да джаратхан – Олду. Кечени кюндюзге бурады, кюнню да
кечеге бурады. Кюнню да, айны да ишлетиб турады. Хар бири да белгили болджалгъа
дери джоллары бла (орбиталары бла) джюрюйдю. Ол а кючю уллу, толу кечиучю
тюлмюдю сора?

6.

Ол сизни бир джандан джаратды. Сора андан аны юй бийчесин да джаратды. Сизни
ючюн сегиз тюрлю хайуан джаратды (тюе, тууар, къой, эчки (экишер). Юч тюрлю
къараннгылыкъны ичинде, аналарыгъызны къарнында, Ол сизни бир тюрлю халдан сора
да, башха халгъа кёчюре джаратды. Сизни Иегиз Аллах – ма Олду, патчахлыкъ да
(къуру) Аныкъыды. Ол болмаса башха аллах джокъду. Сиз а къайры айланыб барасыз?

7.

Сиз Анга ийнанмасагъыз, ийнанмагъыз, (кесигизге керек тюл эсе), Ол сиз керекли
тюлдю, (сизден джукъ излемейди) Алай а ийнанмагъан къулларына Аллах разы
болмайды. Сиз Анга шукур эте билсегиз, разы болады. Биреу биреуню джюгюн
(гюнахын) кёлтюрмез. Артда, барынгы да къайытырыгъыз Раббигизгеди. Ол сизге хар
кимни этген затларыны хапарын айтыб берир. Ишексиз, Ол адамланы ичлерин билибди.

8.

Адамгъа бир тарлыкъ келсе, ол Раббисине джалбарыб тилекге джарашады. Сора Ол аны
игиге ауушдургъанлай а, Аны (Аллахын) унутуб, аны тюз джолдан аджашдырыучу
тенгле къурайды Аллахха. (Мухаммад), сен ол адамгъа: “Кяфырлыгъынг бла бир
кесекге дери зауукълан, ишексиз, сен (артда уа), от иесисе”,- деб айт.

9.

Аллахдан буюгъуб, кече узуну джукъламай, Анга баш уруб, Аны аллына сюелирин
унутмай, ахыратдан къоркъуб Раббисини рахматын умут этиб кюрешген адам, ол
затланы этмеген ассы адам бла тенгмиди сора? (Хакъны) билгенле бла, билмегенле
ала тенг болалмазла. Ишексиз, (ауазны) къуру акъыл Иелери эсге алаладыла.

10.

Сен алагъа: “Эй ийман келтирген къулла! Раббигизден къоркъугъуз, бу дунияда
игиликле этгенлеге (анда да) игилик болур. Аллахны джери эркинди, кенгди (бир
джерде дин тутар мадар болмаса, мадар болгъан джерге кёчюгюз). Сабырлагъа (дин
ючюн, Аллах ючюн не къыйналсала да) хакълары эсебсиз толу берилир”, – де.

11.

Сен алагъа: “Меннге, Бир Аллахха таза джюрекден къуллукъ этерге,

12.

муслиманланы да эм биринчилери болургъа буюрулду”,- де.

13.

Сен алагъа: “Раббиме ассы болсам, ишексиз, мен уллу кюнню азабындан къоркъама”,
– де.

14.

Сенн алагъа: “Мен диними къуру Аллахха атаб таза джюрекден къуллукъ этеме”,- де.

15.

Андан ёзге, кимге сюйсегиз да, сиз да этигиз къуллукъ”,- де. Сен алагъа:
“Къыямат кюн джарлы болгъанла, дунияда кеслерин да, ахлуларын да джарлы
этгенледиле. Ол а ачыкъ насыбсызлыкъ тюлмюдю сора?

16.

Аланы башларындан къара тютюн булутла, тюб джанларындан да къара от тютюн
булутла къуршаларла” – деб, Аллах къулларын алай къоркъутады. Эй, къулларым!
Менден сакъ болугъуз дейди!” – де.

17.

Тюзю, тагъутха (шайтаннга) къуллукъ этмекден джанлаб, Бир Аллахха кимле
бурулсала, алагъа сюйюмчю барды. Мени къулларыма уа (Мухаммад), сен сюйюмчю айт;

18.

тюрлю – тюрлю сёзле эшитиб (джашауда), аланы эм ашхысыны (Къуранны) ызындан
баргъанлагъа. Ишексиз, ала уа Аллах тюзетгенледиле, эмда акъыл иелеридиле.

19.

(Мухаммад), сен от азабха (буюрулуб) бегиб бошагъанны къутхаралырмыса сора?

20.

Иелеринден къоркъгъанлагъа, алагъа уа тюблери бла суула баргъан бир-бири башында
джаннет къалала хазырды. Бу Аллахны берген сёзюдю, Аллах берген сёзюн а
бузмайды.

21.

Сен, Аллах кёкден сууну эндириб, джер юсюнде ырхыланы бардырыб, аны суудан
толтургъанын, аны бла тюрлю – тюрлю бетли нелляй бир сабан битдиргенин, сора ала
муал болуб саргъалыб, Ол аланы къаудан этиб къойгъанын, кёрмеймисе сора?
Ишексиз, ма ол затда акъыл иесине, эсгерирге оюм барды.

22.

Сора Аллах ислам диннге кёкюрегин керген, Раббиси да анга бир нюрню юсюне
дагъыда бир нюр берген адам бла, алай болмай, Аллахны эсгериуден джюреклери
къатыб (къысыб), тургъанла (тенгмидиле) сора? Былагъа уа къыйынлыкъ барды. Была
ачыкъ аджашмакъдадыла.

23.

Аллах а эм ариу хапарны тюшюрдю, аятлары бир-бирине ушашла (къайытарылыб
айтылгъан). Раббийлеринден къоркъгъан къауум аланы эшитселе, терилери
джыйырылады (титирейдиле), ызы бла Аллахны эсгериб терилери, джюреклери да
джумушайды. Ма ол Аллахны тюз джолуду, Ол а анга кимни тыйыншлы кёрсе аны
тюзетеди. Аллах терсейтгеннге уа тюзетиучю табылмаз.

24.

Къыямат кюн джюзюн аман азабдан, (отдан) къорууларгъа кюрешген адам, ол
(джаннетде рахат тургъан адамчамыды сора?) Ассылагъа уа: “Этген ишлеригизни
азабын чегигиз”, – деб, айтылыр.

25.

Былагъа дериле да (келечилени) ётюрюкге санагъан эдиле. Сора алагъа, ала умут
этмеген джерден азаб келген эди.

26.

Сора Аллах бу дунияда алагъа сыйсызлыкъны чекдирген эди, ахыратда азаблары уа
бек уллуду, ала аны билалсала.

27.

Биз бу Къуранда адамлагъа хар не тюрлю юлгюлени келтирдик, ала аланы эсге алыр
эселе уа.

28.

Бу – арабны тилинде, бир къынгыры, болмагъан – Къуранды, Аллахдан бир къоркъар
эселе уа.

29.

Аллах, юлгюге бир адамны келтиреди, (ол ие болгъан затха) талай адам оноу этерге
излеген бла, сора къуру биреулен оноу этгенни да келтиреди, ала экиси да
тенгмидиле сора? (Биреуню рысхысына, башхала оноу этиб тебреселе, ол аны
ушатырыкъмыды? Аллах аны кибикди). Алхамду лиллях – Аллахха махтаула болсун,
алай а адамланы кёбюсю аны билалмайды.

30.

(Мухаммад), ишексиз, сен да ёлюрсе, ала да ёлюрле.

31.

Сора ала да, сен да, къыямат кюн Аллахны аллында даулашырсыз.

32.

Аллахха ётюрюкню айтыб, хакъны да ётюрюк этиб кюрешген адамдан ассы болурму
сора, ол (хакъ) анга келиб тургъанлай? Аллай кяфырлагъа джаханимде орун
хазырланмазмы сора?

33.

Хакъны келтирген да, аны тюзге санагъан да, ала Аллахдан къоркъгъанладыла.

34.

Раббийлерини джанында алагъа не сюйселе да табылыр. Ма ол, ашхылыкъла этиучюлени
хакъларыды.

35.

Ол затла, аланы этген эм аман ишлерин да кетериб, ала этгенден эсе да эм ариуу
бла джал берир ючюн.

36.

Сора кесини къулуна Аллах тамамлыкъ этмеймиди? Ала уа сени Андан башхала бла
(идолла бла) къоркъутадыла. Аллах терсейтгенни ким тюзеталыр.

37.

Аллах тюзетгеннге да бир аджашдырыучу табылмаз, къанын алыуда ол бек кючлюдю.
Терс адамладан дертин алыргъа Аллахны къолундан келмезми сора?

38.

Сен алагъа: “Кёклени, джерни джаратхан кимди?” – деб сорсанг, – ала: “Игитда
Аллахды”, – деб, джууаб берирле. Сен алагъа: “Аллахдан ёзге ол табыннган
затларыгъызгъа уа, сиз не дейсиз, сора?” – деб сор. Сен алагъа: “Аллах меннге
бир заран берирге излесе, ала аны менден тыялырламы, неда Ол меннге рахматын
этерге излесе, ала Аны рахматына чырмау болалырламы?” – деб сор. Сен алагъа:
“Меннге Аллах тамамлыкъ этеди”, – де. Таянчакъ кереклиле, къуру Анга таянсынла.

39.

Сен алагъа: “Эй халкъым! Сиз да орнугъузда этгенигизча къуллукъ этигиз, ишексиз,
мен да орнумда этейим, артда сиз узаймай билирсиз,

40.

сыйсыз азаб кимге келсе да, таймазлыкъ азаб кимни юсюне тюшсе да” – де.

41.

(Эй, Мухаммад), ишексиз, адам улу ючюн, Биз сеннге китаб эндирдик. Сора ким
тюзелсе (ол китаб айтханча барса), ол кеси джаны ючюн тюзеледи. Аджашхан да
кесине зараннга аджашады. Сен алагъа уакил тюлсе, (ала сени бойнунга тюлдюле).

42.

Ёлген кёзюуде адамланы джанларын Аллах алады. (Аджалы джетиб) ёлмегенни, аны
джанын джукълагъан заманда алады. Аладан болджалы джетгенни джанын кесинде
тыяды, джетмеген джанны уа бир белгили болджалгъа дери ызына джибереди. (Джукъу
да ёлюм кибикди, ол себебден ол да ёлюмню бир тюрлюсюне саналады). Сагъыш этиб
ойлаша билген къауумгъа ол ишде да сейирлик барды.

43.

Сора ала (мушрикле) Аллахдан башхаланы кеслерине шафагъатчыгъамы аладыла?
(Мухаммад), сен алагъа: “Аланы къолларындан не бир зат келмесе да, неда ала
сагъыш этиб бир зат ангыламасала да (аллыкъмысыз сора?)” – деб, сор.

44.

Сен алагъа: “Шафагъат бары да, къуру Аллахныкъыды”, – де. Кёклени, джерни
эркинлиги Аны къолунда болгъан, андан сора сиз барынг да Аны аллына
къайытарыллыкъ.

45.

Бир Аллах эсгерилсе, ахыратха ийнанмагъанланы (аны сюймей) джюреклери къысады.
Андан башхала (идолла) эсгерилсе уа ала къууанадыла.

46.

Сен былай тиле: “Эй, кёклени, джерни джаратхан, ташаны туураны да билиб тургъан
Аллахым! Халкъны арасында сюд этерик, къуру Сенсе. Ол ала тартыш болуб тургъан
затха сюд этерик да, къуру Сенсе” – деб.

47.

Ол ассыла уа къыямат кюн, джерде бютеу болгъан зат аланыкъы болуб, аны юсюне
дагъыда аллай бирлери болса да, аны бериб аман азабдан джанларын сатыб алалсала,
аямазла.

48.

Огъай, аланы аман ишлери алларына келир, ол (динни) хыликке этген затлары да
аланы бууар.

49.

Адамгъа бир къыйынлыкъ келген заманда, ол тилекчи болуб Бизге джалбарады. Сора
Биз анга нигматыбызны саугъаласакъ, ол: “Бу къуру кесими билимим бла келди
(акъыллы болуб алдым)”, – дейди. Огъай ол анга, къуру сынамгъа берилгенди. Алай
а адамланы кёбюсю аны ангыламайды.

50.

Алагъа дериле да алай айта болдула, алай болса да, терс ишлери ючюн алагъа
къыйынлыкъ келгенинде ол (байлыкъ) аланы къутхармады.

51.

Аланы этген аманлыкълары башларына джетди. Ма бу ассыланы да (меккячы
мушриклени) этген аманлыкълары башларына джетер, ала бир джукъ да эталмазла.

52.

Сора ала билмеймидиле? Аллах рысхыны кимге сюйсе анга эркин береди, кимге сюйсе
анга дыккы этеди. Ишексиз, ма ол ишде да ийнаннган къауумгъа ойлашырлай сейир
зат барды.

53.

Файгъамбар, сен алагъа: “Эй, кеслерине (гюнахла бла) заран келтирген къулларым!
Сиз Аллахны рахматындан тюнгюлюб къалмагъыз. Ишексиз, (къайытханнга) Аллах
гюнахланы барын да кечеди. Ишексиз, Ол бек кечиучюдю, рахматлыды”, – де.

54.

Сиз Иегизге бурулугъуз, Анга берилигиз, азаб келиб, сиз да бир джерден болушлукъ
табмай къалгъан кёзюуге джетгинчи.

55.

Бу сизге (Раббигизден) тюшюрюлген эм ариу затны да (Къуранны) ызындан барыгъыз
(аны тутугъуз), сиз билмей тургъанлай азаб келгинчи (ол заманда кеч болур,
болушлукъ табмазсыз).

56.

Ол (заманда) джан: “О, бушуу! Мен Аллах джанында борчуму толтурмагъаным ючюн,
меннге къыйынлыкъ келди, ажымсыз, динни хыликке этгенле бла болдум”, – дер.

57.

Неда: “Ай анасыны! Аллах тюзетсе эди, ишексиз, мен Аллахдан къоркъгъанладан
болур эдим”, – дер.

58.

Неда ол азабны кёрген заманда, энди бир кере ызыма къайытыргъа эркинлик болса
эди, мен ашхы къулладан болур эдим”,- дер.

59.

Анга: “Огъай, сеннге Бизни аятларыбыз келгенинде, сен аланы ётюрюкге санадынг,
алагъа уллу кёллюлюк этдинг, алай бла кяфырладан болдунг”, – деб, джууаб болур.

60.

(Мухаммад), сен Аллахха ётюрюклени айтханланы, къыямат кюн, бетлери къап –
къарала болуб кёрюрсе. Уллу кёллюлени ахыр орунлары джаханимде болмазмы сора?
(ёзге къайда болур?)

61.

Аллахдан къоркъгъанланы уа, ала насыблы болгъанлары ючюн, Аллах къутхарыр. Ала
не бир къыйынлыкъ, не бир мыдахлыкъ кёрмезле.

62.

Аллах хар нени да джаратыучуду. Хар бир затха да уакилди.

63.

Кёклени, джерни ачхычлары да Аны эркинлигиндеди. Аллахны аятларына ийнанмагъанла
уа, ала керти насыбсызладыла.

64.

Сен алагъа: “Эй, джахилле сиз меннге Аллахдан ёзгеге къуллукъ этергеми буюрасыз
сора?” – де.

65.

Сеннге да, сеннге дерилеге да: “Бир Аллахха джукъну тенг салсанг, этген
къуллугъунг зыраф болур, кесинг да тамам джарлыладан болмай къалмазса”, – деб,
Аллахдан уахъю (буйрукъ) болду.

66.

Огъай, сен къуру Бир Аллахха къуллукъ эт, Анга шукурчуладан да бол.

67.

Ала Аллахха тыйыншлы сый бералмадыла. Алай а джер, бары да, къыямат кюн аны
ууучунда болур, кёкле да бюклениб (чырмалгъан къагъытча) Аны онг къолунда
(къудретинде) болур. Мушрикле Анга берген сыфатладан Ол тазады, мийикди.

68.

(Къыямат кюн) сургъа юфгюрюлсе не кёкледе, не джерде джукъ къалмай къырылыр,
къуру Аллах къояргъа излегени болмаса. (Ол къояргъа излеген къалыр). Сора экинчи
кере да сургъа юфгюрюлсе, ала (адамла къабырларындан) туруб (сау замандача
тёгерекге) къарарла.

69.

(Ол кюн) джерни юсю Раббисини нюрю бла джарытылыр. Китабла да (адамланы
алларына) салынырла. Файгъамбарланы да, шагъатланы да келтириб, араларында
тюзлюк бла сюд – тёре этилир, алагъа не аз да терслик болмаз.

70.

Хар бир джаннга этгенине кёре толу хакъы берилир. Аллах а аланы не этгенлерин
толу билибди.

71.

Гяуурла уа джыйын – джыйын джаханимге сюрюлюрле. Ала келирге аны эшиклери ачылыб
болур. Сора аны сакълауллары: “Сизге кесигизден келечиле келмегенми эдиле сора,
ала сизге Раббигизни аятларын окъуб, бу кюннге тюберигизни айтмагъанмы эдиле
сора?”, – дерле. Ала да: “Хо, ала уа келген эдиле, алай а ол “кяфырлагъа азаб”,
деген сёз (бюгюн) хакъ болду.

72.

Алагъа: “Джаханим эшикледен киригиз, ёмюрлюкге анда турургъа”,- деб, айтылыр.
Къалай аманды уллу кёллюлени турур джерлери!

73.

Джаратхан Иелеринден къоркъгъанланы да джоппу – джоппу джаннетге сюрюрле. Ала
келирге аны эшиклери ачылыб хазыр болурла. Аны сакълаууллары да алагъа: “Сизге
салам (тынчлыкъ), хош келигиз, сиз ашхыла болдугъуз, энди ёмюрлюкге джаннетге
киригиз”, – дерле.

74.

(Ала джаннетни кёрселе): “Бизге берген сёзюн да толтургъан, сюйген джерибизге
джаннетде бизни ие да этген Аллахха махтаула!” – дерле. Ашхылыкъла этиб
керюшгенлени саугъалары къаллай аламатды. Ол кюн сен мёлеклени Раббийлерине
тасбихле, махтаула эте гъаршны тёгерегинден алыб кёрюрсе. Сора аланы араларында
хакълыкъ бла сюд тынар. “Дунияланы Иеси Аллахха Махтаула!”,- деб айтылыр.

75.