|
1. |
Та, сиин. Была – Къуранны аятларыдыла эмда хар нени ачыкълаучу китабды, |
|
2. |
муъминлеге тюз джол эмда сюйюмчю, |
|
3. |
намазларын да къылгъан, зекятларын да берген, ахыратха да ажымсыз толу ийнаннган къауумгъа. |
|
4. |
Ахыратха ийнанмагъанлагъа уа, ишексиз, Биз аланы ишлерин кёзлерине ариу кёгюзтдюк, ала да къатышыб, аджашыб турадыла. (Аламат этебиз деб). |
|
5. |
Ала уа – алагъа аман азаб хазырланнган, ахыратда да эм джарлы боллукъладыла. |
|
6. |
(Мухаммад), ишексиз, сен Акъылман эмда билим Иеси Аллахдан Къуран берилген кишисе. |
|
7. |
(Эсге ал, Мухаммад), Мусса юйдегисине: “Мен арлакъда бир от кёреме, алайдан (отдан) не бир хапар, неда от джандырыб джылыныргъа бир от кёсеу алыб келейим”, – дегенин. (Мусса юйдегиси бла Мадиандан Мисирге кёчюб бара сууукъ болуб, юйдегиси джолда инджилгенди, былайда аны юсюнден айтады). |
|
8. |
Сора ол отну къатына келген заманда, анга таууш болду: “Ол отну къатындагъы да, аны тёгерегиндегиле да (мёлекле) берекетли болсунла. Хар кемчиликден гъаламланы Иеси Аллах тазады” – деб. |
|
9. |
Эй, Мусса! Ишексиз, Мен неге да кючю джетген хикмат Иеси Аллахма. |
|
10. |
Сен ол къолунгда таягъынгы ат (джерге)”, – деб. Сора ол аны атханында джылан болуб къымылдагъанын кёрюб, ызына къарамай къачды. Аллах анга: “Эй, Мусса! Къоркъма, ишексиз, мени джанымда келечилериме къоркъаргъа тыйыншлы тюлдю. |
|
11. |
(Менден къоркъаргъа тыйыншлы), къуру терслик этгенледиле. Аманны этгенден сора, аны игиге ауушдургъанлагъа уа, ишексиз, Мен Кечиучюме Рахматлыма. |
|
12. |
Къолунгу да къойнунга сал, ол да бир зарансыз, чыммакъ акъ болуб чыгъар. Ма ол да Фыргъаууннга, аны къауумуна барыргъа сеннге берилген тогъуз аятны (сейир затны) ичиндеди. Ишексиз, ала пасыкъ къауумдула”, – деди . |
|
13. |
Бизни ачыкъ аятларыбыз аланы алларына келгенинде уа: “Бу ачыкъ хыйныды (кёзбауду)”, – дедиле. |
|
14. |
Джюреклери билиб турса да (тюз болгъанын), уллулукъ тутуб, терсине къарышыб тохтадыла. Сора ол бузукъчуланы артлары къалай болгъанына къара сен! |
|
15. |
Биз Дауудха да, Сулейманнга да билим саугъалагъан эдик. Ала: “Ийнаннган къулларыны кёбюсюню арасында, бизни айырыб артыкъ этген Аллахха махтаула болсун”, – дедиле. |
|
16. |
Сулейман Дауудну тюбюне – орнуна къалгъан эди. Сора ол: “Эй, адамла! Биз къанатлы тилге да юретилдик (ол къанатлыланы, джаныуарланы тиллерин ангылагъанды), дагъыда бизге кёб тюрлю зат (ашхылыкъла) берилди. Ишексиз, бу уа (Аллахдан) ачыкъ чомартлыкъды”, – деди. |
|
17. |
(Бир джолда), Сулейманны буйругъу бла аны аскери – джинле да, адамла да, къанатлыла да – аны аллына джыйылыб, джарашыб тизилгенлеринде, (андан) алагъа джолоучу болургъа буйрукъ болгъан эди. |
|
18. |
Сора ала къумурсхала джашагъан бир тюзге келирге, бир тиши къумурсха къалгъанлагъа: “Эй, къумурсхала хар ким джашагъан джерлеригизге киригиз. Сулейман да, аны аскери да сизни эслемей теблеб кетмесинле”, – деди. |
|
19. |
Сулейман аны (къумурсханы) сёзюне ышарыб, кюлюб: “Эй, Раббим! Сен меннге да, атама – анама да берген ашхылыгъынга мен шукурла да этерлей, Сени разы этерлей, ашхы къуллукъ этерге да болуш меннге. Мени Кесинги рахматынг бла, ашхы къулларынгы ичине да бир кийир”, – деди. |
|
20. |
Бир джолда ол (Сулайман) къанатлыланы джыйыб къараб: “Не эсе да худ-худну кёрмейме, не болгъанды меннге, огъесе ол ташадамыды? |
|
21. |
Мен анга бек къаты азаб берирме, неда аны джанын алырма, неда ол (кечилирча) бир керти, белгили сылтауу бла келир”, – деди. |
|
22. |
Сора ол (худ – худ) узаймай келиб (кечикгенине сылтауун айта): “Мен сеннге ачыкъ болмагъан бир затны кёрюб, “Сабейлиле”, – деген джерден керти хапар алыб келеме. |
|
23. |
Мен анда алагъа патчах болуб тургъан бир тиширыуну табдым. Анга хар не тюрлю зат да берилибди, бек уллу тахтасы да барды. |
|
24. |
Ол да, къаууму да бир Аллахны къоюб, кюннге къуллукъ этгенлерин кёрдюм. Этген ишлерин шайтан алагъа ариу кергюзюб, аланы ол тюз джолдан тыйыб, ала да тюзелелмей тура эдиле. |
|
25. |
Кёклени, джерни ташаларын да, сиз басдыргъан, ачыкъ этген затланы да чыгъаргъан Аллахха ала къуллукъ этмез ючюн, (аджашдырды аланы шайтан). |
|
26. |
(Ол) Андан башха аллах болмагъан, уллу гъаршны да Иеси Аллахды”, – деди. |
|
27. |
(Сулейман) да анга: “Тюзмю айтаса, огъесе джалгъанчыладанмыса, кёрейик биз сени. |
|
28. |
Мени бу письмому алыб бар да, алагъа (ол къызгъа) ат да, сора ызынга бурулуб не джууаб къайытарырларына бир къара (тынгыла)”, – деди. |
|
29. |
(Сора худ-худ письмону атханында) ол тиширыу: “Эй, башчыла! Ишексиз, меннге бир сыйлы письмо келди. |
|
30. |
Ол кеси да Сулейманданды, аны кесинде да: “Бисмилляяхир Рахмаанир Рахиим, |
|
31. |
меннге уллу кёллюлюк этмей, Аллахха берилиб, (муслиманла болуб) келигиз”, – деб джазылыбды”, – деди. |
|
32. |
Сора ол: “Эй, башчыла! Мени бу ишиме бир оноу этигиз. Мен сизсиз къачан да кесгин оноу этмегенме”, – деди. |
|
33. |
Ала да: “Бизни уллу кючюбюз, къарыуубуз да барды, иш сеникиди, не буюрлугъунга кесинг къара, (биз буйругъунгу толтурургъа хазырбыз)”, – дедиле. |
|
34. |
Ол да: “Ишексиз, патчахла эллеге кирселе аланы чачыб, сыйлыларын да сыйсыз этиб къоючандыла. Ма алайды аланы этиулери. |
|
35. |
Мен а алагъа келечиле бла саугъала джибериб (сынаргъа), сора ала не джууаб алыб къайытырларына къараргъа излейме”, – деди. |
|
36. |
Сора ала (саугъала да алыб) Сулейманнга келгенлеринде, ол: “Сиз мени рысхы бла терилтиргеми умут этесиз? Меннге Аллах берген, сиз бергенден эсе, хайырлыды. Сиз а бу саугъаларыгъызгъа къууаныб турасыз. |
|
37. |
(Эй, келечи), сен ары ызынга къайыт да айт, (ала Аллахха къайытмасала), биз алагъа (сабейлилеге), ала аллында чыдаялмазча уллу аскер алыб барырбыз, биз аланы андан сыйсыз этиб да чыгъарырбыз”, – деди.. |
|
38. |
Сора (келечиле кетгенлеринде) (Сулейман): “Эй, сыйлы башчыла! Ала меннге бойсунуб келирден алгъа, аны (патчах къызны) тахтасын меннге ким келтиралыр?” – деди. |
|
39. |
Джинледен “ифрит”, – деген бир джин: “Мен аны сен олтургъан орнунгдан тургъунчу (тахтагъа олтурса андан кюнортада тургъанды) келтирирме сеннге. Ишексиз, ол ишге мени кючюм джетер, ышандырама”, – деди. |
|
40. |
Китаб джанындан билими болгъан бир адам да: “Мен аны сеннге кёз джумгъан чакълы бирге келтирирме”, – деди. Сора Сулейман аллында джарашдырыб аны салыныб тургъанын кёргенинде: “Раббими меннге бу чомартлыгъы, мен шукурму этерме, огъесе, бу игиликни джашырыбмы къоярма деб, мени сынар ючюндю. (Игиликге) ким шукур этсе, ол кеси джаны ючюн этеди, шукур этмегеннге уа Аллах байды, чомартды (кереклиси джокъду)”, – деди. |
|
41. |
Сулейман): “Аны тахтасыны бир (джерин) тюрлендиригиз, тюзелиб аны таныялырмы, огъесе таныялмазмы бир кёрейик”, – деди. |
|
42. |
Сора ол (къыз) келгенинде анга: “Быллаймы эди сени тахтанг?” – деб, сордула. Ол да: “Тамам ол кеси кибикди”, – деди. (Сулейман аны ангылагъанына багъа бере): “Бизге эндиге дери да, эртде огъуна (Аллахны бирлигини юсюнден) билим берилиб, биз Анга (Аллахха) бойсунуб эдик”, – деди. |
|
43. |
Аны уа (къызны) Аллахдан ёзге, ол табыннган заты (кюннге табыныуу, Аллахдан) тыйыб эди. Ишексиз, ол кяфыр къауумдан эди. |
|
44. |
Анга: “Кир къалагъа”, – деб, айтылгъан эди. Сора ичине кириб аны полун кёргенинде (ангыламай), терен суугъа ушатыб этеклерин кёлтюрген эди да, инчиклери ачылгъан эди. (Сулейман) анга: “Ишексиз, бу хрустальдан салыннган полду (суу тюлдю)”, – деди. Ол да: “Эй, Раббим! Мен (кюннге табыныб), кесиме артыкълыкъ этиб тургъанма, энди уа Сулейман бла бирге гъаламланы Иеси Аллаха берилдим”, – деди. |
|
45. |
Семуд деген халкъгъа да: “Бир Аллахха къуллукъ этсинле”, – деб, къарнашлары Салихни джиберген эдик. Алай болса да ала даулашыб, эки бёлюннген эдиле. |
|
46. |
Ол алагъа: “Эй, халкъым! Сиз ашхылыкъ тилер орнуна, ашыгъыб, аманлыкъны нек тилейсиз сора? Сиз Аллахдан кечмеклик тилеген болсагъыз, джазыкъсынылыргъа да болур эдигиз”, – деди. |
|
47. |
Ала да: “Биз сенден да, сени биргенгдегиледен да рыслагъан этебиз (сизни ючюн бизге къыйынлыкъ келир деб)”, – деб джууаб берген эдиле. Салих да: “Сизни рысыгъыз Аллах джанындады. (Ангыламасагъыз да) сиз сынала тургъан къауумсуз”, – деди. |
|
48. |
жер юсюнде къуру бузукълукъ болмаса, ашхылыкъ этмеген шахарда тогъуз адам болгъанды. |
|
49. |
Ала: “Биз Аллах бла ант этишеик, Салихни да, юйдегисин да кече бла ёлтюрмей къоймазгъа, джууукъларына уа: “Биз кёрген иш тюлдю (биз билмейбиз), керти айтабыз дербиз да къоярбыз”, – деген эдиле. |
|
50. |
Ала да къурагъан эдиле хыйлала, Биз да къурагъан эдик алагъа хыйла, аланы уа андан бир сезимлери да джокъ эди. |
|
51. |
Аланы хыйлаларыны арты не болгъанына сен ойлашыб къара! Аланы да (ол тогъуз адамны), къалгъанланы да барын да бирге тюб этген эдик. |
|
52. |
Ма, ассылыкълары ючюн, аланы юйлери оюлуб, сизни кёз туурагъызда турады. Ишексиз, бу хапарда да ангылагъаннга ойлашыргъа сейир зат барды. |
|
53. |
Ийман салыб, Аллахдан къоркъгъанланы уа Биз къутхаргъан эдик. |
|
54. |
Лутну да эсгер, ол халкъына: “Кёзюгюз кёре хылымылы ишни къалай этесиз? (Эркишиле бир-бири бла зийна этгендиле). |
|
55. |
Тиширыуланы орнуна эркишилеге барыб нафсыгъызнымы къандырасыз? Джукъ ангыламагъан, къалай джахил къауумсуз сиз”, – деди. |
|
56. |
Ала да: “Лутну къауумун элигизден къыстагъыз, ишексиз, ала (бизнича болмай) таза адамладыла”, – дегенден башха тюрлю, джууаб бермедиле. |
|
57. |
Биз аны да, къатынындан къалгъан юйдегисин да къутхаргъан эдик, анга уа (къатынына) анда къалыргъа буюргъан эдик. |
|
58. |
Сора андагъылагъа уа (таш) джауум джаудургъан эдик. Ол тынгыламагъанлагъа уа, алагъа къалай аман джауум джауду! |
|
59. |
Сен алагъа: “Хар махтау Аллахха болсун, Ол кеси сайлаб тазалагъан къулларына салам болсун. Сора къуллукъ этерге Бир Аллахмы хайырлыды, огъесе ол сиз табыннган затламы хайырлыдыла? |
|
60. |
(Идолламы игидиле), огъесе кёклени, джерни да джаратхан сизге кёкден джауум да эндиргенми (хайырлыды)? Биз аны бла уа сизге аламат терек бачхала битдиребиз. Сиз кесигиз а ол терекледен джукъну битдираллыкъ тюл эдигиз да. Сора (сагъыш этигиз) Аны биргесине Анга тенглик этерге башха аллах бармыды?” – (дейди Аллах)” – деб айт. Алай а ала тюз джолдан терсейиб тургъан къауумдула. |
|
61. |
Сен алагъа: “Ол (Аллах) сиз джерни юсюнде орналыб джашар кибик этген, аны юсюнде къобанла да бардыргъан, аны юсюнде мийик тауланы да къурагъан, эки тюрлю тенгизни араларына буруу да къургъан, (Олму хайырлыды, огъесе идолламы)? Бармыды сора Ол Аллахха нёгерлик этер башха аллах?” – де алагъа. Алай а аланы кёбюсю джукъ ангылагъанла тюлдюле. |
|
62. |
Энтда сор: “Сора аламы хайырлыдыла, огъесе бир къыйынлыкъ джетген адам тилеген заманда, аны къыйынлыгъын кетергенми, сизни да джер юсюнде ие этгенми хайырлыды? Бармыды да Ол Аллахха тенглик этерге башха аллах? Къалай къарыусуз эсгересиз (ойлашасыз)”, – де. |
|
63. |
Сен алагъа: “Сора джерде, тенгизде да къараннгыда сизни джолгъа тюзетиб джюрютгенми, рахматыны (джауарыны) аллы бла къууанч джеллени джибергенми (хайырлыды, огъесе идолламы?) Бармыды Ол Аллахха нёгерлик этер аллах? Мушрикле Анга теджеген нёгерледен Мийикди Ол Аллах”, – де. |
|
64. |
Неда джаратыуну башлаб (биринчи), сора дагъыда аны ызына къайытарыргъа кючю джетген кимди? Кёкден да, джерден да сизге азыкъ берген кимди? Анга тенглик этер башха аллах бармыды? Сен алагъа: “Келтиригиз далиллеригизни (шагъатла), сиз керти айта эсигиз”, – де. |
|
65. |
Сен алагъа: “Кёкледе, джерде болгъан затланы ташаларын, Аллах болмаса, киши да билмейди, (сиз табыннган затланы джукъдан хапарлары да джокъду). Адамла уа кеслерини къачан тирилирлерин да билмейдиле. |
|
66. |
Аны къой эсенг “ахырат”, деген къаллай (джашау) болгъанына аланы билимлери джеталамыды? Алай а ала аны хакъында чайкъалыб, ишекли болуб турадыла. Ол огъай эсенг, ала анга (ахыратха) сокъурдула”, – де. |
|
67. |
Ийнанмагъан къауум: “Биз да, бизни аталарыбыз да чириб топуракъ болгъандан сора, ишексиз, (сау болуб) къабырдан чыгъарылгъанмы этербиз сора? |
|
68. |
Бу сёз бизге да, аталарыбызгъа да, эртдеден берилибди. Алай болса да, ала къуру бурунгуланы таурухларыдыла”, – дедиле. |
|
69. |
(Мухаммад), сен алагъа: “Джер юсюнде джюрюгюз, айланыгъыз, ол ассыланы артлары къалай болгъанына къарагъыз”, – де. |
|
70. |
(Мухаммад), сен ала ючюн къыйналма, аланы этген хыйлалары ючюн да джюрегинге тарлыкъ келтирме. |
|
71. |
Ала: “Сиз керти айта эсегиз, къачан келликди бу берген сёзюгюз?” – дейдиле. |
|
72. |
Сен алагъа: “Ол сиз ашыкъдыргъан зат джууукълаша болур деб, умут барды”, – де. |
|
73. |
Ишексиз, сени Раббинг а адамлагъа бек чомартды, алай а адамланы кёбюсю (аны ангылаб) шукур этмейди. |
|
74. |
Ишексиз, сени Раббинг а ала джюреклеринде букъдургъанны да, ачыкъ этген затларын да толу билибди. |
|
75. |
Буйрукъ китабда ачыкъ джазылыб турмагъан не кёкде, не джерде бир таша джукъ джокъду. |
|
76. |
Ишексиз, бу Къуран Бану Исраилле тартышыб тургъан затланы кёбюсюню хапарын ачыкълайды. |
|
77. |
Ишексиз, бу Къуран а мукъминлеге тюз джолну кёгюзтюучюдю эмда рахматды. |
|
78. |
Ишексиз, сени Раббинг кесини сюдю бла аланы (мушриклени) араларын айырыр. Аны неге да къолундан келеди, Ол нени да биледи. |
|
79. |
Сен а, (Мухаммад), Бир Аллахха таян да тохта. Ишексиз, сен ачыкъ хакъдаса. |
|
80. |
Ишексиз, сен не ёлгеннге, не сангыраугъа джукъ эшитдиралмазса, (не къадар диннге чакъырыб кюрешсенг да), ала артларын буруб къачхан заманда. |
|
81. |
Неда сокъурланы аджашмакъдан тюз джолгъа салалмазса. Сен эшитдиргенле, къуру бизни аятларыбызгъа ийман салгъанладыла. Ала Аллахха берилгенледиле. |
|
82. |
Сора берген сёзюбюзню заманы джууукълашса, Биз джерден алагъа бир джаныуарны чыгъарырбыз. Ол алагъа сёлешиб ала Бизни аятларыбызгъа ийнанмай болгъанларын айтыр. (Ол джаныуар, адамла бузулуб, динсизлик кючлеб, къыямат кюн джууукълашханына белгиге чыгъар). |
|
83. |
(Сен эсге ал), Биз хар умметден (хар файгъамбарны къауумундан) аятларыбызны ётюрюкге санагъанланы къауум-къауум этиб, бёлюб джыйгъан кюнню. |
|
84. |
Ала (Аллахны аллына) келген заманда: “Мени аятларымы ётюрюкгеми чыгъардыгъыз, аланы иги да ангыламагъанлай? Къалай тюрлю иш этдигиз!” – дер, Аллах алагъа. (Тюз-терс дерча сюзмегенлей, адамланы кёбюсю Къуранны ичи не айтханын да билмегенлей, андан бир хапарлары да болмагъанлай сандракъланы тизиб тебрерге ёчдюле. Ол аят алагъа джууабды). |
|
85. |
Алагъа берилген сёзню болджалы джетсе уа, ассыла болгъанлары ючюн, аланы азаб тутар, ала бир сёз да айталмазла. (Мында, тюрлю – тюрлю сёлешгенликге). |
|
86. |
Сора Биз кечени алагъа тынчайыргъа, кюндюзню да кёрюр ючюн деб, къурагъаныбызны ангыламаймыдыла, (ол ишге ойлашмаймыдыла?) Ишексиз, ол затда уа ийнаннганлагъа (ойлашыргъа) сейир зат барды. |
|
87. |
(Къыямат кюнню болджалы джетиб), Сургъа юфгюрюлюб, къаты таууш болгъан кюн, къуру Аллах тыйыншлы кёргенле болмаса, кёкдегин, джердегин да къоркъуу алыр. Бары да Аны аллына учуз болуб келирле. |
|
88. |
Ол кюн сен, чыртда, орунларындан таймазла деб оюм этиб тургъан тауланы да, Аллах деменгили джаратхан затланы барын да булутлача учуб баргъанларын кёрюрсе, (ол кюн ала джюн кесекча учарла). Ишексиз, Ол сизни этген ишлеригизден хапарлыды. |
|
89. |
(Бизни аллыбызгъа) биреу бир игилик этиб келсе, анга ол этгенден эсе хайырлысы бла хакъ берилир, ол хар тюрлю къоркъуудан ышаннгылы болур. (Он къат, неда андан да артыкъ). |
|
90. |
Аман ишлери бла келгенле уа ала баурлары бла джырыб, отха кирирле. Сора алагъа: “Сизни хакъыгъыз этген ишлеригизге кёре тюлмюдю сора?” – деб айтылыр. |
|
91. |
Мухаммад алагъа: “Меннге къуру, бу Аллах сыйлы этген шахарны Раббисине къуллукъ этерге буйрукъ болду. Хар зат бары да Аныкъыды, меннге уа Анга берилиб тохтаргъа буйрукъ болду, |
|
92. |
бу къуранны да халкъгъа окъургъа (айтыргъа)”, – де. Сора аны (ангылаб) тюзелген а кеси джаны ючюндю, терсейгеннге уа: “Мен къуру айтыб, сакълыкъгъа чакъырыучума”, – де. |
|
93. |
(Сен алагъа): “Махтаула бары Аллаххады. Ол сизге артда аятларын (сейир затларын) кёгюзте барыр, сиз да аланы толу билирсиз. Сени Иенг а сизни ишлеригизни сансыз этиб турмайды” – де. |
