|
1. |
Эй, Адам улу! Иегизден къоркъугъуз (сакъ туругъуз). Ишексиз, (къыямат кюн) бютеу джерни чайкъалыуу, ол бек уллу затды. |
|
2. |
Ол кюн сиз, эмчек сала тургъан анала сабийлерин атыб ийгенин, къарны болгъанла да ташлаб къойгъанларын кёрюрсюз. Ол кюн сен адамланы эсириб – эсириб кёрюрсе (тентирей, джыгъыла). Алай а ала ичиб эсирмегендиле, Аллахны азабыны къатылыгъындан эсирибдиле. |
|
3. |
Адамланы арасында бир билими да болмагъанлай, Аллахны (динни) хакъында даулашыб, ийман салмай къарышыб тургъан да чыгъады, ол алай бла хар къозгъаучу шайтанны ызындан барады, (аны ол даулашдырады). |
|
4. |
Ким аны бла шохлукъ тутса, ол аны тюз джолдан аджашдырыры, джаханимни къызгъан отуну джолуна тюзетири буюрулубду, (белгилиди). |
|
5. |
Эй, Адам улу! Сиз ёлгенден сора тирилиуге ишекли болсагъыз, (сагъыш этигиз), Биз сизни биринчи топуракъдан, андан сора бир тамчы суучукъдан, андан сора уюгъан къан кесекчикден, (бир къауумла аны ананы хатхусунда джабышхан, илиннген суу кесекчикден деб, алай кёчюредиле), андан сора (адам) сыфаты болмагъан, артда анга (адам) сыфат берилген эт кесекчикден джаратханбыз, (бу тукъум формада биринчи кере адамны джаратхан Аллах, экинчи кере да джараталырына ажымсыз болугъуз, ишеклик келтирмей), быланы барын да къудретибизни сизге баямлар ючюн айтабыз. Ананы къарнында да сюйгенибизча бир болджал (буюруб) тутабыз (9 ай). Андан сора сизни джукъ ангыламагъан сабий халда чыгъарабыз (дуниягъа). Андан сора да сизни ёсдюрюб, уллу этиб, кюч беребиз, сизден эртде ёлюб къалгъанла да боладыла, къартлыкъгъа джашаб, (серликге дери) билгенлерин да унутуб ёлгенле да боладыла. Дагъыда сен, къуу болуб тургъан джерге, Биз кёкден сууну эндиргенлей, ол силкиниб, чыгъыб, тюрлю-тюрлю битимле битгенлерин да кёресе. |
|
6. |
Ала бары да Аллах хакъ болгъаны ючюн, ёлгенлени да сау эталгъаны ючюн, хар неге да къудрети джетгени ючюн, |
|
7. |
къыямат кюнню келлиги да, ишексиз, хакъ болгъаны ючюн, Аллах ёлюклени тирилтири да хакъ болгъаны ючюн. |
|
8. |
Алай болса да, адамладан, Аллахны хакъында не бир билими, не тюз джолу, неда нюр берген китабы болмагъанлай, даулашыучу да чыгъады, |
|
9. |
(уллу кёллюлюк тутуб) башын бир джанына бургъан, башхаланы да Аллахны тюз джолундан терсейтген. Аллай адамгъа дунияда сыйсызлыкъ, къыямат кюн а, Биз анга джаханимни кюйдюрген азабын чекдирибиз. |
|
10. |
Сора анга: “Бу зат сеннге (эй, ассы) кесинги этгенинг ючюндю”, – деб айтылыр. Аллах а къулларына не аз да терслик этиучю тюлдю. |
|
11. |
Адамладан Аллахха “этеимми, этмеимми” деб, алай къуллукъ этген да барды. Сора анга таб болса джюреги рахат болады (ийнаныб тохтайды), алай болмай анга бир сынам (къыйынлыкъ) келсе (тёзалмай): (“Аллах алай нек этеди”, – деб), дуниясын да, ахыратын да джарлы эте, гяуурлукъгъа аууб кетеди. Ол а ачыкъ насыбсызлыкъды. |
|
12. |
Ол кеси да Аллахны къоюб анга не хайыр, не хата эталмагъан затлагъа табынады. Ол бек терен аджашыуду. |
|
13. |
Ол адам хайырындан эсе, хатасы кёб болгъан затха табыныб кюрешеди. Къалай аманды ол адамны таяннган уакили, къалай аманды аны ышаннган шоху. |
|
14. |
Ишексиз, Аллах а Анга толу ийнаныб, ашхы къуллукъла этиб тургъанланы, тюбю бла суула баргъан сыйлы джаннетлеге кийирир. Ишексиз, Аллах а, мурат этген затын эталады. |
|
15. |
Дунияда, ахыратда да Аллах анга (Мухаммадха) чыртда болушмаз деб, акъылына келген адам (ёрге чыгъаргъа) кёкге джибни тартсын да, (андан) къараб бир кёрсюн, аны ол ачыуланыб этген хыйлалары, джукъну кетереллик эселе. (Былайда тюрлю – тюрлю айтыу барды, аланы бири: джиб бла кёкге чыкъсын да бир къарасын ол адам; экинчиси: джиб бла кесин буусун да бир кёрсюн, аны ючюн Аллах Мухаммадха болушмай къоярыкъ эсе д.а.к.). |
|
16. |
Ма алай Биз бу Къуранны хар затны да баямлаучу сыйлы аятла этген халда тюшюрдюк. Аллах тюз джолгъа кимни тыйыншлы кёрсе, аны тюзетгенин да билдире. |
|
17. |
Ишексиз, Аллах къыямат кюн, ийман салгъанланы да, яхуди динни тутханланы да, сабейлени да, христианланы да, меджусланы да, мушриклени да, барысыны да араларын айырыр, (сюд этер). Ишексиз, Аллах а хар бир затха да туурады. |
|
18. |
Сора сен кёрмеймисе! Кёкледе, джерде болгъан зат: кюн, ай, джулдузла, таула, терекле (битген зат), джаныуарла, адамладан да кёбле Аллахха седжде этиб тургъанын? Кёблеге да азаб тыйыншлы болубду. Аллах сыйсыз этген адамны уа, сыйлы этерге кишини къолундан келмез. Ишексиз, Аллах кеси ушатханыча этеди. |
|
19. |
Сора (джаратхан) Иелерини юсюнден даулашхан, ма экеулен! Ийнанмай даулашханланы айтсакъ, алагъа джаханим отдан кийимле бичилир, башларындан къайнагъан суула къуюлур, |
|
20. |
ол аланы ичлеринде бар затны да, терилерин да эритир. |
|
21. |
Алагъа анда къуралыб тургъан темир токъмакъла да бардыла. |
|
22. |
Ала азабдан къутулур дыгаласда, андан чыгъаргъа излегенлери сайын: “Джаханимни кюйдюрген азабын чегигиз”, – деб, ала ызларына тюртюлюрле. |
|
23. |
Ишексиз, ийман салыб, ашхы къуллукъла да этиб тургъанланы уа, Аллах тюблери бла сыйлы суула баргъан джаннетлеге кийирир. Ала анда алтын, инджи буунлукъла бла джасанырла. Анда юслерине кийген кийимлери да дарий болур. |
|
24. |
Ала дунияда (Аллах Бирди) деген ашхы сёзге тюзелиб, махтаулу сыйлы джолгъа да тюшгендиле. |
|
25. |
Ишексиз, кеслери да ийнанмай, башхаланы да Аллахны тюз джолуна джибермей, сора Биз кёчгюнчюлеге да, малчы араблылагъа да, адамланы барына да анда къуллукъ этерге тенг этген Харам Масджидден да (Кябадан) адамланы тыйыб кюрешгенлеге да, залимлик этиб, бузукълукъ излегенлеге да, термилтген къаты азабны чайнатырбыз. (Къураишле муслиманла бла джау болуб, аланы Кябагъа джибермей тургъандыла, кеслери анга иелик этерге излеб). |
|
26. |
(Мухаммад, сен эсге ал) Биз Ибрахимге: “Бу Кяба юй болгъан джерни къуллукъ этиучю орун этиб тут, Меннге джукъну тенг этме, таууаф, къыям, рукугъу, саджде этиучюлеге Мени юйюмю (Кябаны ширкден) тазалаб тут”, – деб, буюргъаныбызны. |
|
27. |
Хаджи къылыуну борчлугъун халкъгъа баямла (хапар джай). Ала сеннге ёзенледен, тюзледен, узакъ джолладан джаяу да, арыгъан арыкъ улоула бла да келсинле, |
|
28. |
белгили кюнледе, хайырлы джерге келиб, ала шагъатлыкъ этер ючюн. Алагъа юлюшге берилген хайуанланы ала кесген заманда, алайда Аллахны атын эсгерир ючюн. Сора андан кесигиз да ашагъыз, инджилген джарлылагъа да ашатыгъыз, деб. |
|
29. |
Андан сора ала кеслерин да джарашдырсынла (чач, тырнакъ кесиб, юс джуууб), нюзюрлерин да тындырсынла, эски юй Кябаны тёгерегине таууаф этиб (тёгерек) айлансынла. |
|
30. |
Ма алайды Аллахны буйругъу. Аллах буюргъан затланы уллулаб, (хурметлеб) ким тутса, Аллах джанында анга ол хайырлыды. Алайда кесерге сизге къуру (Къуранда) “харам”, – деб окъулгъанладан къалгъан хайуанла, бары да халалды. Ол кир идолладан да джанлагъыз, джалгъанны айтыудан да кенг болугъуз, |
|
31. |
Аллахха джукъну тенг этмей, (Анга берилиб) бирлеб, алай къуллукъ этигиз. Анга джукъну тенг этген а ол кёкден кетиб, аны да хауада къанатлы сермеб тутуб, къайры болса да алыб кетген кибик, неда джел алыб кетиб, къайры болса да, аны бир терен чунгургъа атыб ийген кибикди, |
|
32. |
ол алагъады (мушриклеге). Алай а Аллахны джорукъларын ким уллулаб турса, ол да джюрекни такъуалыгъынданды, (джюреги къоркъа билген а, Аллахны разылыгъына джетеди). |
|
33. |
Сора сиз ол къурман малла бла бир белгили болджалгъа дери да хайырланасыз (къурман джетгинчи; миниб, джегиб). Андан сора уа аланы орунлары бурунгу юй (Кябаны) къатында (къурман этиудю). |
|
34. |
Биз хар умметге да, алагъа берген рысхыбыз, малларыбыз ючюн, Аллахны эсгериб, къурманлыкъ эте турургъа джорукъ этгенбиз. Аллахыгъыз а барынгы да, Бир Аллахды. Барынг да Анга муслиман болугъуз (берилигиз). (Мухаммад), Анга баш ийгенлеге сюйюмчю айт, |
|
35. |
аллайлагъа: Аллах эсгерилген заманда джюреклери къоркъгъанлагъа, къыйынлыкъгъа тёзгенлеге, сакъ болуб намазларын къылыучулагъа, Аллах разылыгъы ючюн, Биз берген рысхыдан (садакъагъа) джоюучула. |
|
36. |
Биз тюени да, тууарны да сизге динни ичинде бир белгили джорукъладан этдик (къурман этерге), (ары дери да) алада сизге хайыр бар эди. Сора ала (тюеле, тууарла) тизилиб тургъанлай, (кесе туруб, ёретинлей) Аллахны атын эсгериб кесигиз. Къабыргъалары джерге джарашса (ёлюб), аланы этлеринден кесигиз да ашагъыз, керексизге да, кереклиге да ашатыгъыз. Да ма алай, сиз хайырланыр ючюн, Биз аланы джаратыб сизге бергенбиз. Сиз аны ючюн (аланы бергеннге) шукур этер эсегиз а. |
|
37. |
Аллахха аланы не этлери, не къанлары джетишмейди (бармайды), алай а сизден Анга къуру такъуагъыз джетишеди. Да ма алай, Ол аланы сизге бойсундургъанды. Сизни тюз джолгъа тюзетгени себебли, сиз Аллахны уллулар ючюн. (Файгъамбар), ашхылыкъла этиучюлеге Менден сюйюмчю айт. |
|
38. |
Ишексиз, Аллахха ийнаннганланы Ол, джакълаб турады. Хыянатчыны да (буйрукну тутмагъанны да), ашхылыкъны ангыламагъанны да Аллах эрши кёреди. |
|
39. |
Кеслерине чабыуул болуб, зорлукъ этилген къауумгъа, ызына айланыб (джау бла) къазауат этерге эркинлик болду. Ишексиз, алагъа болушлукъ этерге Аллахны къудрети уа бек джетер: |
|
40. |
“Бизни Иебиз Аллахды”, – дегенлери ючюн, хакъ джуртларындан къысталыб айланнганлагъа. Аллах адамланы бир къауумун бир къаууму бла тыйыб тургъаны болмаса, (джер юсюнде) монастырла, клисала, синагогла (чуутлуланы межгитлери), ичинде таймаздан Аллахны аты кёб эсгелерилген межгитле, оюлур эдиле. Аллахны динине болушханнга, Ол болушмай чыртда къоймаз. Ишексиз, Аллахны кючю уллуду, неге да къолундан келеди. |
|
41. |
Кимлеге десенг: Биз аланы джер юсюнде орунлашдырыб, сора ала да намазларын къылыб, зекятларын да бериб, адамланы игиге тартыб, амандан да тыйыб тургъанлагъа. Ишлени ахырлары уа Аллахха къалады. |
|
42. |
(Мухаммад), ала сени ётюрюкчюге санай эселе, алагъа дери да Нухну, Адны, Семудну къауумлары, алагъа баргъан файгъамбарланы ётюрюкчюге санагъандыла, |
|
43. |
Ибрахимни, Лутну халкъы да. |
|
44. |
Мадиан шахарны халкъы да. Мусса да саналгъан эди ётюрюкчюге. Мен ол ийнанмагъанлагъа, алагъа бир кесек болджал бериб (сынаб), артда аланы азабха тутхан эдим, (къарагъыз) алагъа къаллай къыйынлыкъ келген эди. |
|
45. |
Залимликлери ючюн, Биз джер юсюнде нелляй бир элни тюб этдик. Ала тюблерине дери, джукълары къалмай, оюлгъан эдиле. Дагъыда къаллай бир хую суула (худжу) къалыб, къуруб кетдиле. Къаллай бир мийик къалала оюлуб, тюб болдула. |
|
46. |
Сора меккачыла джер юсюнде айланмадыламы (кёрмедилеми)? (Ала уа тюеле бла сатыу – алыугъа баргъан заманда, ол оюлгъанланы, хуюланы юслери бла джюрюб, барын кёрюб тургъандыла). Огъесе, аланы сагъыш эте билген джюреклерими джокъду, огъесе айтханны эшитирлей къулакъларымы джокъду? Огъай, аланы кёзлери тюлдю сокъур, кёкюреклерини ичинде джюреклери сокъурду. |
|
47. |
(Мухаммад), ала сени: “Ол сен айтхан азаб къачан келликди”, – деб, ашыкъдырадыла. (Ала ангыласынла), Аллах берген сёзюн чыртда бузмайды. Ишексиз, Раббинги джанында бир “кюн”, ол сиз санагъан кюнледен минг джыл чакълыды. |
|
48. |
Ичинде зулмучулары бола тургъанлай арт болджалгъа къоюб туруб, артда Мен аланы азабха тутхан нелляй бир эл барды. Аланы барыны да келирлери Мени аллымады. |
|
49. |
Сен алагъа: “Эй, Адам улу! Мен сизни къуру ачыкъ сакълыкъгъа чакъырыучума”, – де. |
|
50. |
Сора ийнаныб, джараулу къуллукъла этгенлеге, алагъа кечмеклик да, чомарт рысхыла да хазырды. |
|
51. |
Ол Бизни аятларыбызны учуз этерге дыгалас этиб кюрешгенле, ала уа джаханим иелеридиле. |
|
52. |
(Мухаммад), Биз сеннге дери да, келечибиз бир затны айтыргъа умут этген заманда, шайтан аны умутуна кириб, бир терс затны айтдырмай, Аллах да ол шайтан салгъан затны кетериб, кесини аятларын бегитмей, не бир келечи, не бир файгъамбар иймегенбиз. Аллах а нени да билибди, акъыл Иесиди |
|
53. |
Биз ол шайтан айтдыргъан зат бла джюреклеринде ауруулары болгъанланы эмда къаты джюреклени сынар ючюн. Алай а ол ассы къауум хакъгъа бек къаты къарышыбды. |
|
54. |
Дагъыда билим иелери аланы (аятланы) хакъ Раббингден келгенлерин ангылаб, ийнаныб джюреклери ийилгенле да кимле болгъанларын айырыр ючюн. Ишексиз, Аллах хакъ ийман салгъанланы тюз джолгъа тюзетиучюдю. |
|
55. |
Кяфырла уа, не ала билмей тургъанлай, къыямат кюн тутхунчу, неда аланы къурутхан бир къыйынлыкъ келгинчи дери, таймаздан Анга (Аллахха) ишекликде турурла. |
|
56. |
Ол кюн а оноу къуру Аллахха тохташыр. Ол тюзлюк бла сюд этиб, аланы араларын айырыр. Сора ийман салыб, ашхы къуллукъла этиб тургъанла, зауукъланнган джаннетледе болурла. |
|
57. |
Къарышыб, ётюрюкге санаб тургъанла, алагъа уа сыйсыз азаб хазырды. |
|
58. |
Аллах джолунда кёчгенлеге да, ёлтюрюлгенлеге да, кеслери ёлгенлеге да Аллах джаннетни эм ариу рысхыларындан бермей къоймаз. Ишексиз, Аллах рысхы бериучюлени эм хайырлысыды. |
|
59. |
Ишексиз, Ол, ала разы болгъан халда, аланы (джаннетге) кийирмей къоймаз. Керти, Аллах хар нени да билиучюдю, бек джууашды. |
|
60. |
Ишексиз, ол алай болур. Биреу биреуге, кесине берилгенчакълы бир азаб берирге джарар. Алай а андан ётдюрюрге излесе, Аллахны дини артыкълыкъ этилгеннге болушмай къоймаз. Ишексиз, Аллах а бек Тёзюучюдю, Кечиучюдю. |
|
61. |
Аны себеби уа, ишексиз, Аллах кечени кюндюзге, кюндюзню кечеге кийирирге кючю джетгени ючюн, нени да эшитиучю, кёрюучю болгъаны ючюн. |
|
62. |
Аны себеби, Аллах хакъ болуб, ала да Аны къоюб табыныб кюрешген затлары, бош болгъаны ючюн. Ишексиз, Ол мийик, Уллу болгъаны ючюн. |
|
63. |
Сен бир эс бёлмеймисе сора, Аллах кёкден джауумну джаудуруб, аны бла джер къалай кёгериб къалгъанын? Ишексиз, Ол Джумушакъ, неден да хапарлы Аллахды. |
|
64. |
Кёкледе, джерде бар затла бары да Аныкъыды. Ишексиз, Аллахны джукъ кереклиси джокъду. Ол бек Махтаулу Аллахды. |
|
65. |
Сен кёрмеймисе сора, Аллах кёкледе болгъан затланы да, тенгизде джюзюб айланнган кемелени да, кесини буйругъу бла сизге ишлетиб тургъанын? Кесинден эркинликсиз, кёкню джерге тюшюрмей тутуб тургъанын да. Ишексиз, Аллах (адам улугъа) джумушакъды, рахматлыды. |
|
66. |
Ол, джан салыб сизни сау да этген, джанны алыб ёлтюрген да этген, къайытарыб сау да этерик Аллахды. Алай а адам, чыртда игиликни ангылаучу тюлдю. |
|
67. |
Хар умметге да Биз (тутар) джорукъла бердик. Ол ишни юсюнден ала (меккачыла) сени бла, чыртда даулашмасынла. Сен аланы Раббинге ийман салыргъа чакъыр. Ишексиз, (Мухаммад) сен хакъ джолдаса. |
|
68. |
Ала сени бла даулашсала: “Сизни не этгенигизни Аллах толу билибди. |
|
69. |
Кыямат кюн, ол сиз тартыш болуб тургъан затны сюдюн, арагъызда Аллах Кеси этер”, – де алагъа. |
|
70. |
Сора сен ангыламаймыса? Аллах кёкде, джерде болгъан затны барын да билиб тургъанын? Ишексиз, ол буйрукъла джазылгъан китабда джазылыбды. Ишексиз, ол Аллахха бек тынчды. |
|
71. |
Ала уа Ол Аллахны къоюб, Ол алагъа не далил тюшюрмеген, неда бир тукъум билимлери болмагъан затлагъа къуллукъ этиб кюрешедиле. Зулмучу къауумгъа уа, алагъа бир болушлукъ табылмаз. |
|
72. |
(Меккячы мушриклеге) Бизни ачыкъ аятларыбыз окъулгъан заманда, сен кяфырланы бетлерин чюйюргенлеринден танырса. Ала Бизни аятларыбызны окъугъанлагъа чабаргъа да, аз къаладыла. (Мухаммад), сен алагъа: “Сизни ол ишигизден эсе аман иш не болгъанын айтайыммы? Ол а къаршчылагъа Аллах сёз бериб тургъан джаханим отду. Къалай аман орунду ол!” – де. |
|
73. |
Эй, адам улу! Сизге юлгю келтириледи, тынгылагъыз! Аллахны къоюб, ол сиз къуллукъ этген затла ала чибинчикни да джараталмазла, ариу анга бары джыйылыб кюрешселе да. Ол къой эсенг, чибинчик аладан (ашларындан) бир затчыкъны алыб къачса да, ала аны андан сыйырыб алалмазла. Сыйырыргъа излеген да, сыйырыллыкъ зат да (ашарыкъ) къарыусуздула. (Чибинни ичинден ашны алама десе да, аны табыб алаллыкъ тюлдю. Нек десенг, ол алгъы бурун анга тюкюрюгюн къуйюб, къатышдырыб, сора алай ашайды, ол себебден аны айырыб алыр мадар джокъду). |
|
74. |
Ала Аллахха тыйыншлысыча багъа – сый бералмадыла. Ишексиз, Ол а бек Кючлю, хар неге да къолундан келген Аллахды. |
|
75. |
Аллах кесине келечиле мёлекледен да, адамладан да сайлайды. Ишексиз, Аллах а нени да эшитиучюдю, нени да кёрюучюдю. |
|
76. |
Алагъа дери болгъанны да, аладан сора боллукъну да биледи. Ишле бары да Аллахха къайытырла. |
|
77. |
Эй, ийман салгъан къауум! Сизни джаратхан Иегизге рукугъу, саджде этигиз. Къуллукъну, къуру Анга этигиз. Хайырлы ишле да этигиз. Сиз насыблы болур эсегиз а. |
|
78. |
Аллах ючюн къадалыб, хакъ джюрек бла кюрешигиз, Ол сизни сайлаб алгъанды (къалгъанладан). Ол, диннигизде сизге ауурлукъ этмегенди. Ол атагъыз – Ибрахимни диниди. Эртдеден огъуна (Къуран тюшгюнчю Тауратда, Инджилде) да, ма бу динде да Ол (Аллах) сизге: “Муслиманла – Аллахха берилгенле”, деб ат атабды. Расул (Мухаммад) да сизге шагъат болур ючюн, сиз да къалгъан адамлагъа шагъат болур ючюн. Ол себебден (беш уакъты) намазны да къылыгъыз, зекят да беригиз. Аллахдан тутханлай туругъуз (Аны буйругъундан чыкъмай), сизни уакилигиз, къуру Олду. Ол а къалай ашхы уакилди, къалай ашхы болушуучуду. |
