|
1. |
Хьа-мим. |
|
2. |
Билгалчу жайнаца /дуй боу Аса/. |
|
3. |
Оха хилийтина цунах Iарбийн КъурIан – шу хьекъале хир дацара-те? |
|
4. |
Баккъалла а, иза /КъурIан/ жайнан нена чохь ду Тхан гергахь‚ лекханиг а ду‚ хьукаме дерг а ду /ша/. |
|
5. |
Ткъа Оха шух ца тухуш буьтур бу хьехам шу тIаламза къам хили аьлла? |
|
6. |
Мел пайхамар вахийтина Оха хьалхалерачашкахь! |
|
7. |
Цхьа а пайхамар ца веъна цаьрга цара иза сийсаза веш бен. |
|
8. |
Оха хIаллакбина царех /хьан къамал/ ницIкъаца чIогIа берш – дIадахана хьалхалерчийн масал. |
|
9. |
Ахьа цаьрга хаьттича‚ хьан кхоьллина стигланаш а‚ латта а‚ цара аланне а эр ду хьуна: “Уьш кхоьллина Ша везза волчо‚ Ша хууш волчо /Дала/!” |
|
10. |
Ишттаниг ву Иза хилийтина шуна лаьттах /вижа/ мотт‚ Ша хилийтина шуна цу чохь /лаьттахь/ некъаш – шу нийсачу новкъахь хир дацара-те. |
|
11. |
Ишттаниг а ву Иза Ша /тIетта/ доссадеш стиглара хи барамехь – Оха денбина цуьнца белла болу мохк. Иштта шу /кешнашкара/ арадохур ду /къематдийнахь/. |
|
12. |
Ишттаниг а ву Иза Ша массо хIума шиш-шиш кхоьллина‚ Ша хилийтина шуна кеманах а‚ бежнех а шуна тIеховжа хIуманаш |
|
13. |
Шу дIанисдалийтан церан баккъаш тIехь‚ тIаккха аша хьехадан шайн Кхиош-кхобучун ниIмат шаьш царна тIехь дIанисделча‚ аша алан: “Вонах цIена ву И ша тхуна хIара муьтIахь йинарг‚ тхуна цу тIехь ницIкъ кхочур ма бацара. |
|
14. |
Баккъалла а, тхан Кхиош-кхобучуьнга дIадоьрзуш ма ду тхо”. |
|
15. |
Цара ма хилийти Цуна Цуьнан лех цхьа дакъа. Баккъалла а, адам билгала керста хили-кх. |
|
16. |
Я Цо лаьцна Ша кхоьллинчух мехкарий‚ ткъа шу хаьржина кIенташца? |
|
17. |
Царех цхьаннена кхаъ беккхича шаьш Къинхетам болчун масал далийначуьнца – Iаржалой лаьтта цуьнан юьхь‚ халла оьгIазло юхаозаеш /и шена йоI хилар ца дезаш/. |
|
18. |
Ткъа хазаллашкахь кхиънарг, ша къийсамехь /бакъдолчуьнца/ билгала ца яьлларг (зудастаг хуьлуьйту цара Далла)? |
|
19. |
Цара хилийти маликаш‚ шаьш Къинхетам болчун леш долу‚ зударий. Уьш /хьоьжуш/ бара-те уьш /маликаш/ кхуллучу хенахь? ДIаяздийр ма ду церан тешалла‚ цаьрга хоттур ма ду. |
|
20. |
Цара элира: “Къинхетам болчун лиънехьара‚ оха царна /маликашна/ Iибадат дина хир дацара”. Царна цуьнца цхьа а Iилма дац. Уьш бац харц луьйш бен. |
|
21. |
Я Оха жайна делла-те цаьрга цул /КъурIанал/ хьалха уьш цуьнца чIагIбелла болуш? |
|
22. |
ХIаъ‚ цара элира: “Баккъалла а, тхуна карийна тхан дай цхьана дина тIехь‚ тхо церан лартIахь дIанисделла ду”. |
|
23. |
Иштта ца вахийтира Оха хьоьл хьалха юьртахь цхьа а кхерамча цуьнан зовкх хьоьгучаьра олуш бен: “Баккъалла а, тхуна карийна тхан дай цхьана дина тIехь‚ тхо церан лар тIехь доьдуш ду”. |
|
24. |
Цо /Мухьаммад пайхамара/ элира: “Ткъа со веънехь шуьга шуна шайн дай шена тIехь карийначул мелхо нийсачуьнца‚ /тIаккха харц во аша со/?” Цара элира: “Баккъалла а, тхо шу /элчанаш/ шеца даийтинчун керста ду-кх”. |
|
25. |
Оха чIир ийцира цьаргара. Хьажал хьо‚ муха хили /дин/ харцдиначерийн тIаьхье! |
|
26. |
ИбрахIима аьллера шен дега а‚ шен къаме а: “Баккъалла а, со цIена ву аша шена Iибадат дечух. |
|
27. |
Со кхоьллинчунна бен /дийр дац аса Iибадат/‚ баккъалла а, Цо со нисвийр ву”. |
|
28. |
Иза хилийтира цо шен тIаьхьенехь бухадуьсуш долу дош – уьш бухаберза там бара-кх. |
|
29. |
ХIаъ‚ Аса бахам белира хIокхарна а‚ церан дайшна а цаьрга бакъдерг а‚ билгала элча а валц. |
|
30. |
Шайга бакъдерг деъча‚ цара элира: “ХIара бозбуанчалла ду‚ баккъалла а, тхо цуна керста ду”. |
|
31. |
Цара элира: “ХIара КъурIан доссинехьара шинне юьртара сийлахь-веззачу стаге”. |
|
32. |
Ткъа уьш бу хьан Кхиош-кхобучун къинхетам буьйкъуш берш? Оха бийкъина царна юкъахь церан бахам дуьненан дахарехь‚ царех цхьаберш вовшийн тIехь даржашца лакха бехина‚ царех цхьаболчаьрга шайна вакхарга гIуллакх дайтархьама. Хьан Кхиош-кхобучун къинхетам дика бу цара гулдешдолчул. |
|
33. |
Нах /берриге/ цхьа уммат ца хилахьара Оха хилийтина хир ма дара Къинхетам болчунах цатешаш болчаьрна церан цIеношна датон тхевнаш а‚ ламеш а‚ уьш шайна тIебовлуш болу. |
|
34. |
Церан цIеношна неIарш а‚ маьнганаш а /датох хуьлуьйтура бара Оха/ уьш шайна тIетовжуш болу. |
|
35. |
/Кхин/ хазаллаш /дашо/ а /лур яра Оха царна/. Иза дерриге а – дуьненан дахаран хIума бен ма яц. Эхарт хьан Кхиош-кхобучун гергахь /Делах/ кхоьручаьрна ю. |
|
36. |
Къинхетам берг хьехьорах гIапал хилларг – Оха тIекхуссу цуна шайтIа и цуна ца къесташ накъост а хуьлий. |
|
37. |
Баккъалла а, цара /шайтIанаша/ дIатилабо уьш /шайн накъостий – адамаш нийсачу Делан/ некъах‚ царна моьтту шаьш нийсачу новкъахь ду. |
|
38. |
Ша тхуна тIе кхаччалц‚ тIаккха эр: “Декъаза ма вала со! Суна а‚ хьуна а юккъехь малхбален а‚ малхбузен а юкъан геналла хиллехьара-кх! Ма вон накъост хили-кх /суна шайтIанах/”. |
|
39. |
Банне а пайда /шу дохкодавларх/ хир бац шуна тахана /къематдийнахь/‚ аш зулам дина. Баккъалла а, шу Iазапехь цхьана хир ду. |
|
40. |
Ткъа ахьа хозуьйту къораволчунна‚ нийсачу новкъа вуьллу бIаьрсадоцург‚ ша билгалчу тилар чохь хилларг? |
|
41. |
Оха хьо дIакхалхийчи а – баккъалла а, Оха цаьргара чIир оьцур йолуш ма ю. |
|
42. |
Я Оха гайтанне а гойтур ма ду Оха царна ваIда йинарг – баккъала а Тхо царна тIехь ницIкъ кхочуш ма ду. |
|
43. |
Ахьа схьалаца хьайга вехьеца делларг. Баккъалла а, хьо нийсачу новкъахь ма ву. |
|
44. |
Баккъалла а, иза /КъурIан/ хьехам бу хьуна а‚ хьан къаме а‚ тIаьхьа хоттур ду шуга. |
|
45. |
Ахьа хаттал Оха хьоьл хьалха элчанех баийтинчаьрга: “Оха хилийтиний-те Къинхетам беш верг воцург /кхин/ делий цара шайна Iибадат деш?” |
|
46. |
Оха вахийтинера Муса Тхан аяташца ФирIавне а‚ цуьнан элашка а‚ цо злира: “Баккъалла со Iаламийн Ден элча ву”. |
|
47. |
Иза /Муса/ шайга веъча Тхан аяташца‚ уьш царех /аятех/ бийлира. |
|
48. |
Оха ца гойту цаьрга цхьа а аят иза шел хьалхадаханчул мелхо доккха долуш бен. Оха схьалецира уьш Iазапаца – уьш бухабоьрзур бацара-те /шайн тиларх/. |
|
49. |
Цара элира: “ХIай бозбуанча! Деха тхуна хьан Кхиош-кхобучунга хьан гергахь Цуьнан ваIда хилларг – баккъалла а, тхо нислур ма ду /оха иман дуьллур ма ду и Iазап дIадаьккхича/. |
|
50. |
Оха ай ма диннехь шайна тIера Iазап – цара барт бохийра. |
|
51. |
Кхийкхира ФирIавнас шен къаман юккъехь‚ элира: “Ткъа сан дац Мисран паччахьалла, хIара хиш суна /сан гIалин/ бухахула лелаш долу? Шуна ца го /сан сийлалла/? |
|
52. |
Я со дика вац хIокхал‚ ша заIип волчу‚ талкхо /мотт тийсалуш/ волчу? |
|
53. |
Кхуьссинехьара цунна тIе дашон чIуг‚ я деънехьара цуьнца цхьана маликаш /цунах/ хуттаделла”. |
|
54. |
/Дукха/ дайа карийра цуна шен къам – уьш цуна муьтIахь хилира. Баккъалла а, уьш хилира песакъ нах. |
|
55. |
Цара Тхо оьгIаздаьхча – Оха цаьргара чIир ийцира – хина буха бахийтира уьш берриге а. |
|
56. |
Уьш хилийтира Оха хьалхабахна‚ масал хилла тIаьхьабогIучаьрна. |
|
57. |
Марьяман кIантах масал далийча хьан къам цунах (масалх) дийлира /хазахетта/. |
|
58. |
Цара элира: “Тхан делий дика бу я иза ву?” И /масал/ ца далийра цара къийсамна бен. ХIаъ‚ уьш /харц/ къуьйсуш къам ду. |
|
59. |
Иза-м веккъа лай бен вац‚ Оха ниIмат делла цуна‚ Оха хилийтина цунах масал Исраилан кIенташна. |
|
60. |
Тхуна лууш далхьара шун метта маликаш хуьлуьйтура дара Оха лаьттахь‚ /шу хIаллакдина/ тIаьхьа дуьсуш. |
|
61. |
Баккъалла а, иза /Iиса пайхамар/ сахьтан /къемат ден/ Iаламат ду‚ ахьа янне а шеко ма елахь цуьнгахь‚ Суна тIаьхьавазалахь. ХIара бу /хьуна/ нийса некъ. |
|
62. |
Данне а шайтIано юьстах ма дохийла шу /бакъдолчух/. Баккъалла а, иза шуна билгала млстагI ма ду. |
|
63. |
Iиса веъча билгалонашца цо элира: “Со веъна шуьга хьекъаллица /хьекъал дахьаш/‚ шуна шайца хилпало йолу цхьадерш билгалдаха а. Делах кхералаш‚ суна муьтIахь а хилалаш. |
|
64. |
Баккъалла а, Дела Иза ву сан Эла а‚ шун Эла а‚ Цуна Iибадат делаш. ХIара бу /шуна/ нийса некъ”. |
|
65. |
Хилпало хилира тобанийн царна юккъехь. Ма /боккха/ бала бу зулам диначаьрна лазаме долчу дийнан Iазапах. |
|
66. |
Уьш хьожий-те шайга цIеххьана сахьт даре бен и шайна хаа ца леш? |
|
67. |
ДоттагIий оцу /къемат/ дийнахь вовшийн мостагIий хир бу /Делах/ кхоьруш боцурш. |
|
68. |
ХIай Сан лай! Кхерам бац шуна тахана‚ шу гIайгIане хир дац. |
|
69. |
Тхан аятех иман диллина хилла берш‚ бусулба хилла берш. |
|
70. |
ЧугIо ялсамане шу а‚ шун зударий /чIогIа/ даккхидедаш а хилла. |
|
71. |
Царна тIехьийзар ма бу /кегий къонахий/ дашон хедаршца а‚ кедашца а. Цигахь синошна мел дезарг хир ду‚ бIаьргашна Iебарг а хир ду. Шу цигахь гуттар лаьттар ду. |
|
72. |
Иза ялсамани ю шуна ирсана кхаьчна аша йина хилла Iамалш бахьанехь. |
|
73. |
Шуна цигахь стоьмаш а бу дуккха а‚ аша царех буур а бу. |
|
74. |
Баккъалла а, къинош динарш жоьжахатин Iазапехь гуттар а лаьттар бу. |
|
75. |
И царех айдийр дац‚ уьш цу чохь /диканах/ догдиллина /хьере/ хир бу. |
|
76. |
Оха зулам ца дина царна‚ делахь а уьш хилира /шайна/ шаьш зуламхой. |
|
77. |
Цара кхойкхура: “ХIай /жоьжахати/ долахь ерг! Далийтахьара тхо хьан Кхиош-кхобучо” Цо элира: “Шу лаьттар ду /ца луш/”. |
|
78. |
Тхо деънера шуьга /дуьненахь/ бакъдолчуьнца‚ делахь а шух дукхох болчаьрна бакъдерг ца дийзира. |
|
79. |
Я цхьа гIуллакх цхьалхадаьккхи цара /Маккин керстанаша элчанна дуьхьал/? Баккъалла а, Тхо ду /гIуллакхаш/ цхьалхадохурш /Оха хIаллакбийр бу уьш/. |
|
80. |
Я царна метта-те Тхуна ца хозу церан къайле а‚ шабар-шибар а. ХIаъ‚ Тхан элчанаш /маликаш/ цаьргахь яздеш лаьтташ бу. |
|
81. |
Ахьа ала: “Къинхетам болчунна доьзалхо хилча‚ со цхьалгIа ву-кх Iибадат дечарех”. |
|
82. |
Вонах цIена ву стигланийн а‚ лаьттан а Да‚ Iаьршан Да‚ цара дечу /харц/ сипатах. |
|
83. |
Бита уьш къийса /харцдолчуьнца/ а‚ ловза а‚ шайна ваIда йина йолчу шайн /къемат/ денца цхьаьнакхетталц. |
|
84. |
Иза ву стиглахь а Дела‚ лаьттахь а Дела‚ Иза хьукаме верг а‚ хууш верг а ву. |
|
85. |
Декъала ву Шена стигланийн а‚ лаьттан а‚ цу шиннан юккъехь долчун а паччахьалла дерг‚ Цуьнгахь ду сахьт хIоттаран Iилма а‚ Цуьнан тIе дIадерзор ду шу а. |
|
86. |
Цара Иза воцуш шайга кхойкхучаьрийн долахь дац шапаIат а‚ ша бакъдолчуьнца тешалла а диначуьнгахь бен /и шаьш деш долу тешалла/ шайна хууш. |
|
87. |
Ахьа цьарга хаьттича‚ уьш хьан кхоьллина аьлла‚ цара эр ма ду: “Дала”. Муха Iехабина уьш /шайтIанаша/! |
|
88. |
Цуьнга /Мухьаммад пайхамара Деле/ элира: “Везан Дела‚ хIара къам иман дуьллуш ма дац”. |
|
89. |
ДIаверза царех (уьш хьйца санна во ма хила цаьрца)‚ ала: “Машар!” ТIаьхьа хуур ду царна. |
