|
1. |
Хьа-мим /Далла дика хаьа цуьнца Шена луург/. |
|
2. |
/Жайна/ охьадоссар /ду хIара/ Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчуьнгара. |
|
3. |
Жайна /ду хIара/‚ Шен аяташ къастийна долу‚ Iарбийн /маттахь/ дешар а хилла хууш долчу къамана. |
|
4. |
Кхаъ бахьарг а‚ кхерамча а /хилла ду и КъурIан/‚ царех дукхох берш дIабирзи – шайна ца хозуш /и къабал цадеш/. |
|
5. |
Цара элира: “Тхан дегнаш хьуламехь ду ахьа тхо шега кхойкхучух‚ тхан лергий чохь къоралла ю‚ тхуна юкъахь а‚ хьуна юкъахь а кирхьа ду‚ хьан Iамал е‚ оха тхан Iамал йийр ю”. |
|
6. |
Ахьа ала: “Баккъалла а, со-м адам ду шу санна‚ соьга вехьеца хаийтина шун Дела цхьа Дела вуйла‚ дIанисло Цуьнга, Цуьнга гечдар деха. Бала бу-кх /Делаца/ накъост лоцучаьрна. |
|
7. |
Шаьш закат ца луш болчу‚ эхартана уьш керста бу. |
|
8. |
Баккъалла а, иман диллинарш а‚ дика Iамалш йинарш а – царна хедар йоцу ял ю. |
|
9. |
Ахьа ала: “Аша керста до Ша латта кхоьллинчунна шина дийнахь‚ аша Цуна нийсархой а хуьлуьйту? Иза ву Iаламийн Да”. |
|
10. |
Хилийтина Цо цигахь /лаьттахь/ чIогIа боьгIнарш /лаьмнаш/ цуьнан тIехула‚ беркатедира Цо иза‚ дийкъира цу чохь кхачанаш деъа дийнахь – цхьанисса /диъ де хилла/ хоьттучарна. |
|
11. |
ТIаккха Иза тIевирзира стиглана а – и кIур бара (айелла хин Iаь). Цо элира цуьнга а, лаьтте а: “Схьадуьйла шайн лаамца‚ я лаамза”. Цу шиммо элира: “Тхо деъна тхан лаамца”. |
|
12. |
Цо уьш кхочушхилийтира ворхI стигал хилла шина дийнахь‚ дIахаийтира /вехьеца/ хIора стигална шен гIуллакх. Оха хазъйира гергара стигал чиркхашца а‚ гIаролашца а /лардархьама а шайтIанах/. Иза ду везза волчун‚ хууш волчун дIахIоттор. |
|
13. |
Уьш дIаберзахь‚ ахьа ала: “Аса кхерам теси шуна ткъесаца‚ Iадийн а‚ Самудийн а ткъесах тера”. |
|
14. |
Цаьрга баьхкира элчанаш‚ церан хьалхахула а‚ тIехьахула а: “Аша Далла бен Iибадат ма де”, /олуш/. Цара элира: “Тхан Кхиош-кхобучун лиънехьара‚ Цо маликаш доссор дара. Баккъалла а, тхо шу шеца даийтинчун керста ду-кх”. |
|
15. |
Ткъа Iадаш курабевлира лаьттахь цхьа а бакъо йоцуш‚ цара элира: “Мила ву тхоьл чIогIа верг ницIкъаца?” Царна ца гина-те уьш кхоьллина волу Дела царел чIогIа вуйла ницIкъаца. Уьш хилира Тхан аятех цатешаш. |
|
16. |
Оха бахийтира царна шок лоькху мох халачу деношкахь цаьрга Iовшийтархьама сийсазаллин Iазап дуьненан дахарехь. Эхартан Iазап мелхо а сийсаза ду. Царна гIо хир дац. |
|
17. |
Ткъа Самудаш – Оха уьш нийсачу новкъа бихкира – ткъа царна бIаьрсазалла дукхайийзира нийсачу некъал. ТIаккха уьш схьалецира ткъес тухучу сийсазаллин Iазапо цара гулдеш хилларг бахьанехь. |
|
18. |
Оха кIелхьарабехира иман диллинарш‚ шаьш /Делах/ кхоьруш хилларш. |
|
19. |
Делан мостагIий цIарна хьалха гулбечу дийнахь – уьш могIаршкахь /вовшийн тIе/ лохкур бу. |
|
20. |
Уьш цига /цIарга/ баьхкича тешалла дийр ду царна тIехь церан хазаро‚ бIаьрсано‚ чIораша уьш хIун деш хилла‚ аьлла. |
|
21. |
Цара эр шайн чIорашка: “Аша хIунда тешалла дира тхуна дуьхьал?” Цара эр: “Дистхилийтина тхо Дала‚ Ша массо хIума дистхуьлуьйтуш волчу‚ Цо шу кхоьллина дуьххьашхалгIа‚ Цунна тIе шу дIадерзор долуш а ду”. |
|
22. |
Шу ца хилира хьулдан гIерташ шайна тIехь тешалла дан шун хазаро а‚ шун бIаьрсино а‚ шун чIораша а‚ делахь а шуна меттара Далла ца хаьа аша дечух дукхадерг. |
|
23. |
Иза ду шун моттар‚ шайн Кхиош-кхобучун шуна меттина долу‚ цо /шун моттаро/ хIаллакдира шу‚ тIаккха шу хилира эшначарех. |
|
24. |
Цара нагахь сатохахь – цIе ю царна чохь Iан меттиг‚ цара нагахь /Дела/ реза хилар дехахь – уьш хир бац /Иза/ шайна реза хиллачарех. |
|
25. |
Оха хIоттира царна доттагIий /шайтIанех а‚ жинийх а/‚ цара хаздира царна шайн хьалхахь дерг а‚ тIаьхьахь дерг а‚ царех хьакхаделира царел хьалхадаханчу жинийн а‚ адамийн а умматашкахь аьлла долу дош. Баккъалла а, уьш хилира эшначарех. |
|
26. |
Цатешначаьра элира: “Ла ма догIа хIокху КъурIане‚ даьсса хабар дийца цуьнгахь‚ шу тола мега”. |
|
27. |
Iавшанне а Iовшуьйтур ма ду Оха цатешначаьрга чIогIа Iазап‚ банне а бекхам бийр ма бу Оха царна цара деш хиллачух уггар вочуьнца. |
|
28. |
И бу Делан мостагIийн бекхам – цIе. Царна цигахь гуттаренан хIусам ю – бекхам а хилла царна уьш Тхан аяташ харцдеш хиларна. |
|
29. |
Цатешначаьра элира /жоьжахатехь/: “ХIай тхан Кхиош-кхобушверг‚ гайтахь тхуна жинех а‚ адамех а тхо тилина и шиъ – тхан когийн кIел буьтур бара оха уьш хилийтаархьама уггар бухахь болчарех”. |
|
30. |
Баккъалла а, аьлларш /шайн са долуш/: “Тхан Дела АллахI ву”‚ тIаккха нисбелларш – царна тIе дуссур ду маликаш уьш ца кхерийтархьама а‚ уьш сингаттаме ца хилийтархьама а‚ кхаъ хили шуна ялсаманица‚ шуна ваIда йина хилла йолчу‚ олуш: |
|
31. |
“Тхо ду шун доттагIий дуьненан дахарехь а‚ эхартахь а‚ шуна цигахь шун синошна дезарг ду‚ шуна цигахь аша дехнарг а ду”‚ |
|
32. |
Охьадоьссина долуш Ша гечдеш волчуьнгара‚ Ша къинхетаме волчуьнгара. |
|
33. |
Мила ву мелхо хаза дашца Деле кхийкхинчул а‚ дика Iамал йиначул а‚ ша аьлла волчул: “Баккъалла а, со ву-кх /Далла/ муьтIахь болчарех”. |
|
34. |
Цхьанисса ца хуьлу диканиг а‚ вониг а‚ ахьа духатоха уггар хаза долчуьнца – тIаккха хьуна а‚ шена а юкъахь мостагIалла ерг хьоме доттагIа сан хир ву хьуна. |
|
35. |
И далур дац шаьш собар диначаьрна а бен‚ и далур дац шегахь доккха дакъа долчунна а бен. |
|
36. |
Хьуна /оцунна тIехь/ шайтIано вас-васалла дагчу кхоссахь – Делаца ларвалар лаха. Баккъалла а, Иза хозуш верг а ву‚ хууш верг а ву. |
|
37. |
Цуьнан Iаламатех ю буьйса а‚ де а‚ малх а‚ бутт а. Сужд ма де малхана а‚ баттана а‚ аша сужд де Далла‚ Ша уьш кхоьллина волчу‚ шаьш Цуна Iибадат деш делахь. |
|
38. |
Цара куралла яхь‚ Далла гергахь берш Цуна тасбахь деш бу буьйсана а‚ дийнахь а‚ царна кIор ца до. |
|
39. |
Цуьнан Iаламатех ду хьуна латта гар декъа. Оха цунна тIе хи доссича иза деттало‚ кхуьу. Баккъалла а, Иза дендийнарг – денбийр болуш ма ву белларш. Баккъалла а, Иза массо хIуманна тIехь ницIкъ кхочуш ма ву. |
|
40. |
Тхан аяташкахь керстаналла деш берш Тхуна къайла бер бац. ЦIарга кхуссур верг дика ву я къемат дийнахь кхерамза вогIур верг /дика/ ву? Iамал е шайна ма луъу. Баккъалла а, Иза аша дийриг гуш ма ву. |
|
41. |
Баккъалла а, хьехамна /КъурIанна/ керстаналла динарш и шайга беъча /бекхам бийр бу Оха царна/. Баккъалла а, иза деза долу жайна ду-кх. |
|
42. |
Харцдерг догIур дац цуьнан хьалхахула а‚ тIаьхьахула а‚ /иза/ охьадоссар ду Ша хьукаме а‚ хастаме а волчуьнгара. |
|
43. |
Хьоьга ца олу хьоьл хьалха элчанашка аьлларг а бен. Баккъалла а, хьан Кхиош-кхобург гечдар долуш а ву‚ лазаме таIзар долуш а ву. |
|
44. |
Оха иза хилийтинехьара Iарбех доцу КъурIан‚ /тIаккха а/ эр ма дара цара: “Цуьнан аяташ къастинехьара /тхуна‚ тхо царех кхетархьама/. Ткъа /КъурIан/ Iарбех доцуш хила дезара‚ /пайхамар ша/ Iарби а волуш? Ахьа ала: “Иза /КъурIан/ иман диллинчаьрна ду‚ нийса некъ а‚ дарба а хилла”. Цатешнарш а – церан лергийн чохь къоралла ю‚ иза /КъурIан/ царна бIаьрсаза ду /уьш ца кхета цунах/. Уьш бу шайга кхойкхучарех /тера/ генарчу меттигера. |
|
45. |
Оха делира Мусага жайна‚ цу чохь а хилпало хилира. Дош хьалха ца деллехьара хьан Кхиош-кхобучуьнгара – хьукам дина хир дара царна юкъахь. Баккъалла а, уьш шеконан шеконехь бу-кх. |
|
46. |
Дика Iамал йинарг – /иза/ цуна шена ю. Вониг динарг – /иза а/ цуна дуьхьал ду. Хьан Кхиош-кхобург ма вац /кIеззиг/ зулам дийр долуш лешна. |
|
47. |
Цуьнан тIе духадерзо сахьтан Iилма. Ара ца болу зезагийн юккъера стоьмаш а‚ цхьа а стена кийра бера ца лета‚ и ца ехка Цуна хууш бен. Оцу дийнахь цаьрга кхойкхур ду: “Мичахь бу Сан накъостий?” Цара эр: “Хьоьга хаийтина оха‚ вац тхоьх цхьа а теш”. |
|
48. |
ДIатилира царех уьш хьалха шайга кхойкхуш хилларш. Царна хиира шайна цхьа а кIелхьарадовлийла доцийла. |
|
49. |
КIор ца до адамашна диканаш дехар‚ нагахь шех вониг кхетахь догдуьлле вуьса. |
|
50. |
Оха цуьнга Тхайгара къинхетам Iовшабайтахь цунах зен кхетначул тIаьхьа‚ цо аланне а ма олу: “ХIара сан /хьуьнарца/ ду. Суна ца моьтту сахьт хIуттур ду. Со сан Кхиош-кхобучунна тIе вухаверзавахь а – суна Цуьнгахь мелхо диканиг хир ду”. Оха дийцанне а дуьйцур ма ду керстанашка цара динарг‚ Оха Iовшийтанне а Iовшуьйтур ма ду цаьрга чIогIачу Iазапах. |
|
51. |
Оха адамна ниIмат делча‚ дIавоьрзу иза /баркалла аларх/‚ агIорхьавзий. Вониг шех кхетахь – шортта доIанаш деш хуьлу. |
|
52. |
Ахьа ала: “Гой шуна‚ иза /КъурIан/ дара Делера‚ тIаккха аша керстаналла дина цуна. Мила ву ша генарчу хилпалонехь волчул а тилавеллрг?” |
|
53. |
ТIаьхьа Оха цаьрга гойтур ду Тхан Iаламаташ /стигланийн а‚ лаьттан а/ агIонашкахь а‚ цаьргахь шайгахь а царна билгалдаллалц иза бакъдерг дуйла. Кхачо ца хуьлу хьан Кхиош-кхобучуьнца Иза массо хIуманна тIехь теш хилар? |
|
54. |
Баккъалла а, уьш бац шайн Кхиош-кхобучуьнца цхьанакхетарах шеконна чохь? Баккъалла а, Иза вац массо хIуманна го буьллуш верг /Iилманца‚ Шена хаарца/? |
