|
1. |
Жайна доссор /ду хIара/ Ша везза волчу‚ хьукаме волчу Делера. |
|
2. |
Баккъалла а, Оха доссина хьоьга жайна бакъдолчуьнца: Далла Iибадат де‚ Цуьнан дин цIандеш /ширках/. |
|
3. |
Ткъа Делан дац цIена дин? Иза воцург гIоьнчий лаьцнарш‚ /олуш/: оха царна Iибадат ца до цаьрга тхо Далла гергадахийтарна а бе гергарлонца – баккъалла а, Дала хьукам дийр ду царна юкъахь церан хилпало йолчохь. Баккъалла а, Дала нис ца во ша харцверг а‚ керста а. |
|
4. |
Далла лиънехьара Шена доьзалхо лаца‚ Цо хаьржина хир ма вара Ша кхоьллинчух Шена луург. Вонах цIена ву Иза. Иза АллахI ву‚ Ша цхьаъ волу‚ тIех сов нуьцIкъала волу. |
|
5. |
Цо кхоьллина стигланаш а‚ латта бакъдолчуьнца. Цо хьавзайо буьйса дийне‚ де хьовзадо буьйсане‚ муьтIахь бина малх а‚ бутт а – массо а дIасхьа лелаш бу шен хан тIекхаччалц. Ткъа Иза вац везза верг а‚ тIех сов гечдеш верг а? |
|
6. |
Цо шу кхоьллина цхьана синах /Адамах/‚ тIаккха Цо йина цуьнах цуьнан зуда /Хьава/‚ Цо доссина шуна дехнех борхI – борша а‚ сте а. Шу кхуллу Цо шун нанойн кийрахь цхьана кхолларца /кхечу/ кхолларан тIаьхьа кха /хIуманан/ боданехь. Иза ву АллахI – шун Эла‚ Цуьнан ду паччахьалла. /Кхин/ дела вац Иза воцург – ма дIатилина шу /Цунах/. |
|
7. |
Аша керстаналла дахь – баккъалла а, Дела шух цIена ву. Иза реза вац Шен лешна керстаналла дарна. Аша шукур дахь – цуьнан реза ву Иза шуна. Хьур бац хьочо кхечун мохь. ТIаккха шун Кхиош-кхобучунна тIе шун дIадерзар ду. Цо дуьйцур ду шуьга аша деш хилларг. Баккъалла а, Иза ву дегнашкахь дерг хууш верг. |
|
8. |
Адам цхьана бохамо схьалаьцча – шен Кхиош-кхобучуьнга кхойкху цо Цуьнан тIе воьрзий /тоба дарца/. ТIаккха Цо Ша паргIат ваьккхича Шегара ниIматаца – дицдо цо ша Цуьнга кхойкхуш хилларг хьалха‚ Далла нийсархой а бо цо Цуьнан новкъах /нах/ тилорхьама. Ахьа ала: “Бахам бе шайн керстаналлица цхьа кIеззиг. Баккъалла а, хьо ву цIеран дайх”. |
|
9. |
Ша Далла гIуллакх деш верг буьйсанан сахьташкахь‚ сужд деш‚ /ламазаш деш/ хIоьттина верг эхартах кхоьруш шен Кхиош-кхобучун къинхетаме дог дохуш /ву-й и тера Далла Iесалла ечух/? Ахьа ала: “Цхьа терра бу-й хууш берш а‚ ца хууш берш а?” Баккъалла а, ойла йийр ю хьекъал долчаьра. |
|
10. |
Ахьа ала: “ХIай сан иман диллина болу лай! Шу кхера шайн Кхиош-кхобучух. Диканиг динчунна хIокху дуьненахь – диканиг ду. Делан латта шортта ду. Собар диначаьрна шайн ял лур ма ю цхьа а хьесап доцуш”. |
|
11. |
Ахьа ала: “Баккъалла а, суна омра дина аса Далла Iибадат дан Цуьнан дин а цIандеш /ширках/. |
|
12. |
Суна омра дина со цхьалгIа бусулба хила”. |
|
13. |
Ахьа ала: “Бакъалла а со кхоьру аса сан Кхиош-кхобучунна Iесалла йича деззачу /къемат/ дийнан Iазапах”. |
|
14. |
Ахьа ала: “Далла Iибадат до аса сан дин Цуна цIандеш. |
|
15. |
Аша Iибадат де шайна ма луу Иза воцучунна”. Ахьа ала: “Баккъалла а, дайнарш бу шаьш а‚ шайн доьзал а дайинарш къемат дийнахь”. Иза бац ткъа билгал эшам? |
|
16. |
Царна шайн тIехула а цIеран гIат хир ю‚ шайн бухахула а гIат ю. Ишта цуьнца кхерабо Дала шен леш: хIай сан леш! Соьх кхерийш. |
|
17. |
ТIагIут генадаьккхинарш цуьнан Iибадат дарх‚ Далла тIе бирзинарш – царна кхаъ бу – ахьа кхаъ баккха Сан лешна. |
|
18. |
/Уьш/ даше ладугIуш берш бу‚ тIаккха цуьнан уггар дикачунна тIехьабаьзаш берш – уьш бу Дала шаьш нисбинарш. ХIорш – уьш бу хьекъал дерш! |
|
19. |
Ткъа Шена тIехь Iазапан дош /жоьжахате гIур ву аьлла/ бакъхилларг – /нисло дика Iамал ечуьнца/ ахьа хьалха воккхур вуй цIаргахь верг? |
|
20. |
Делахь а шайн Кхиош-кхобучух кхиринарш – царна хIусамаш хир ю‚ шайн тIехула а дина даьлла цIенош долуш‚ шайн бухахула татолаш а лелаш – Делан ваIда ю /иза/. Дала харц ца йо ваIда. |
|
21. |
Хьуна ца го Дала доссина стиглара хи‚ цо доьхку лаьттахь хьосташ‚ тIаккха цуьнца ялта доккху Цо тайп-тайпана беснаш долуш‚ тIаккха дакъадолуьйту Цо – хьуна и го можа хилла‚ тIаккха Цо царех кийсакаш хуьлуьйту. Баккъалла а, цу чохь хьехам бу хьекъал долчаьрна. |
|
22. |
Ткъа Дала шен дог исламана деллинарг‚ ша шен Кхиош-кхобучун нур тIехь волуш /дика вац шен дагна тIе мухIар тоьхна чул/? Бала бу шайн дегнаш Дела хьехорх къиза долчаьрна. Уьш билгалчу тилар чохь бу-кх! |
|
23. |
Дала хабарх уггар хазаниг доссадина – жайна тер-тера керла дохучу декъашца‚ цунах шен Кхиош-кхобучух кхоьручаьрийн чIор детталуш‚ тIаккха шен чIор а‚ дегнаш а Дела хьехорна кIадлуш. Иза бу Делан нийса некъ‚ Цо нисво цуьнца Шена луург. Дала тилаволуьйтуш верг – цуьнан вац /ша/ нисвийриг. |
|
24. |
Ткъа шен юьхьаца къематдийнахь Iазапах ларвала гIиртинарг /ву цу жоьжахатих ларинчух тера/? Аьлла /хир ду/ зуламхошка: “Iовша /хIинца/ шаьш гулдеш хилларг (цуьнан стоьмаш)!” |
|
25. |
Царел хьалха хиллачаьра а харц бира /элчанаш/ – Iазап деара царна шайна ца моьттачуьра. |
|
26. |
Дала Iавшийтира цаьрга дуьненан дахарехь сийсазалла. Эхартан Iазап мелхо а доккха ду‚ уьш хууш хиллехь. |
|
27. |
Оха далийна нахана хIоккху КъурIан чохь хIора масалх уьш ойла еш хир бацара-те? |
|
28. |
Iарбий /маттахь/ КъурIан /хилийтина/‚ цхьа а гамо йоцуш – уьш кхоьрур бацара-те? |
|
29. |
Валийна Дала масална цхьа стаг‚ шегахь накъостий къуьйсуш болу (дукха нехан долахь волу)‚ /важа/ стаг а (веккъа цхьана стеган долахь волу). И шиъ цхьатерра ву-й масалца? Хастам бу Далла. ХIаъ‚ царех дукхачаьрна ца хаьа-кх. |
|
30. |
Баккъалла а, хьо а лийрволуш ву‚ баккъалла а, уьш а лийр болуш бу. |
|
31. |
ТIаккха баккъалла а, шу къематдийнахь шайн Далла хьалхахь къуьйсуш хир ду. |
|
32. |
Мила ву ткъа зуламе ша Далла тIехь харцлуьйш волчул а‚ ша бакъдерг и шега деъначул тIаьхьа харцдеш волчул? Ткъа жоьжахатин чохь яц Iан меттиг керстанашна? |
|
33. |
Ша бакъдолчуьнца веънарг‚ иза бакъдеш верг – уьш бу /Делах/ кхоьруш берш. |
|
34. |
Царна шайна луург /хир/ ю шайн Кхиош-кхобучун гергахь. И бу дикачаьрийн бекхам. |
|
35. |
Дала цIанбархьама уггар вочу шаьш динчух /къинах/‚ царна шайн ял ялархьама шаьш динчух уггар хазачуьнца. |
|
36. |
Ткъа Дела вац кхачо йолуш Шен лена? Цара хьуна кхерамаш туьсу Цул лахарчаьрца. Милла велахь а Дала тилавала витинарг – ма вац цунна цхьа а иза нисвийриг. |
|
37. |
Милла велахь а Дала нисвеш верг – ма вац цхьа а и тилаван. Ткъа Дела вац везза верг а‚ шегахь бекхам берг а? |
|
38. |
Ахьа цаьрга хаьттича: “Хьан кхоьллина стигланаш а‚ латта а”‚ аьлла‚ цара аланне эр ма ду: “Дала”. Ахьа ала: “Гой шуна и аша Дела а витина шайга кхойкхурш‚ Далла суна цхьа зен лиъча‚ цара дIадоккхур долуш ду-й и Цуьнан зен‚ я Цуна лиъча суна къинхетам‚ цара сацор болуш бу-й Цуьнан къинхетам?” Ахьа ала: “Тоам бу суна Дела‚ Цуьнан тIе товжийла шаьш товжуш берш”. |
|
39. |
Ахьа ала: “Сан къам‚ Iамал е шайна могучу кепара‚ баккъалла а, со а Iамал еш ву. ТIаьхьа хуур ду шуна, |
|
40. |
Хьанна тIе догIур ду Iазап цуьнан сий дайаш‚ хьанна тIе хьаьрчар ду лаьтташ долу Iазап?” |
|
41. |
Баккъалла а, Оха доссина хьоьга жайна нахана бакъдолчуьнца. Нисвелларг а – шена /нисвелла/‚ тилавелларг а – иза шена тилавелла. Хьо ма вац царна тIехь векал. |
|
42. |
Дала схьаоьцу синош уьш лечу хенахь‚ ца делларг – набарх. Цо схьалоцу шена Iожалла сацам хилларг‚ дIадохуьйту важа шен тоьхначу ханна. Баккъалла а, цу чохь делилш ма ду ойла ечу къамана. |
|
43. |
Цара лаьцна Дела воцург шайна гIодоккхурш? Ахьа ала: “Уьш цхьанне хIуманна дола деш ца хилча а‚ хьекъале ца хилча а?” |
|
44. |
Ахьа ала: “Делан ду гIодаккхар дерриге. Цуьнан ду стигланийн а‚ лаьттан а паччахьалла. ТIаккха Цуьнан тIе шу дIадерзор долуш ду”. |
|
45. |
Веккъа цхьа АллахI хьехавича дегнаш тохало /и ца дезаш/ эхартах ца тешаш болчаьрийн. Иза воцурш хьехабича – уьш баккхибеда. |
|
46. |
Ахьа ала: “/Везан/ Дела‚ /Хьо ву-кх/ стигланаш а‚ латта а кхоьллинарг‚ къайлахь дерг а‚ гучахь дерг а хууш верг а‚ Ахьа хьукам дийриг ду-кх Хьан лешна юккъехь‚ цара хилпало еш хилларг”. |
|
47. |
Зулам диначаьрна лаьттахь мел дерг а‚ цуьнца кхин цулла а хилча – и делла а хьалха бала гIоьртира ма бара уьш къематдийнахь Iазапан вочух. Гуча делира царна Делера цара хьесап деш ца хилларг. |
|
48. |
Гучаделира царна боьха хIуманаш шаьш гулдинчух‚ хьакхаделира царех уьш шех ца бешаш хилларг. |
|
49. |
Адамо цхьана зено ша лаьцча Тхоьга кхойкху‚ тIаккха Оха иза Тхайгаре ниIмате хьавзадича‚ цо олу: “Баккъалла а, иза-м деллера суна сан хаарна”. ХIаъ‚ иза питна ду‚ делахь а царех дукхох болчаьрна ца хаьа-кх. |
|
50. |
Иза элира царел хьалха хиллачаьра а‚ кIелхьара ца баьхира уьш цара гулдеш хиллачо. |
|
51. |
Царех кхиира боьха хIуманаш‚ цара гулдина хилла долу. ХIокхарех зулам динарш – царех а кхиар ду шаьш гулдина долу боьха хIуманаш‚ цара /и Делан Iазап/ гIелдийр ма дац. (Цунах бовдур ма бац уьш). |
|
52. |
Царна ца хаьа-те Дала рицIкъ даржадеш хилар Шена луучунна /и зерхьама/‚ барам а беш /хилар Шена луучунна и бале озорна/. Баккъалла а, цу чохь делилш ду-кх тешаш долчу къамана. |
|
53. |
Ахьа ала: “ХIай сан шайна тIаламза хилла болу лай /къинош дукхадарца/. Аша дог ма дилла Делан къинхетамах. Баккъалла а, Дала гечдо къинош дерриге а. Баккъалла а, Иза тIех гечдийриг а‚ къинхетаме верг а ву”. |
|
54. |
Шайн Кхиош-кхобучунна тIе хьовза (тоба дарца)‚ муьтIахь хила Цуна шайна Iазап далале хьалха‚ тIаккха шуна гIо дийр дац. |
|
55. |
ТIаьхьахIотта шайга шайн Кхиош-кхобучуьнгара доссинчух уггар хазачунна шайна цIеххьана Iазап дале шуна ца хаалуш. |
|
56. |
Сино аларх /ларло/: “Байлахь диси со Делан агIорхьара аса ледарло ярна‚ со хилира-кх ца дешачарех”. |
|
57. |
Я цо аларх: “Дала со нисдинехь‚ со а хир ма дара /Делах/ кхоьручарех”. |
|
58. |
Я цо аларх Iазап шена гича: “Суна юха делахьара /дуьненан дахар/ – со хир ма дара дикачарех”. |
|
59. |
ХIаъ‚ деъна хьоьга Сан аяташ‚ уьш харцдира ахьа‚ хьо кура делира‚ хьо хилира цатешначарех. |
|
60. |
Къематдийнахь хьуна гур бу Далла тIехь харцлийнарш шайн яххьаш Iаржъелла. Ткъа жоьжахатин чохь яц Iан меттиг курахиллачаьрна? |
|
61. |
Дала хьалхабохур бу кхоьруш хилларш шайн толамца‚ царех хьакхалур дац боьха хIума‚ уьш сингаттаме а хир бац. |
|
62. |
Дела ву массо хIуманан кхоллархо. Иза массо хIуманан векал а ву. |
|
63. |
Цуьнан ду стигланийн а‚ лаьттан а догIанаш. Делан аятех цатешнарш – уьш бу эшнарш. |
|
64. |
Ахьа ала: “Дела воцчунна омра до аша соьга Iибадат де олий‚ хIай‚ жехIал нах!” |
|
65. |
Хьоьга вехьеца хаийтина‚ хьоьл хьалхалерчаьрга а: “Ахьа накъост лацахь /Делаца/‚ хьан Iамал йоьйур ю хьуна‚ хьо эшначарех хир ву хьуна”. |
|
66. |
ХIаъ‚ Далла Iибадат де ахьа‚ хьо хила шукр дечарех. |
|
67. |
Мах ца хадийра цара Делан хадо ма безза‚ латта дерриге а Цуьнан буйнахь хир ду къематдийнахь‚ стигланаш а хир ю хьарчийна Цуьнан аьтту куьйгаца. Вонах цIена ву Иза‚ лекха вели Иза цара накъост лацарх. |
|
68. |
Сур лекхира – тентакваьлира стигланашкахь мел верг а‚ лаьттахь мел верг а‚ Далла лиънарг воцург. Юха лекхира /сур/ кхин – уьш /кешнашкара/ гIевтина бисира хьоьжуш. |
|
69. |
Къегира латта шен Кхиош-кхобучун нураца‚ охьадиллира жайна‚ схьабалабира пайхамарш а‚ тешаш а‚ кхиэл йира царна юкъахь бакъдолчуьнца‚ царна зулам дийр дац. |
|
70. |
ДIаделира /механа/ хIора сина ша динарг‚ Иза дика хууш ву цара деш дерг. |
|
71. |
ДIабигира цатешнарш жоьжахате тобанашца‚ уьш цига беъча дIаеллаелира цуьнан неIарш‚ элира цаьрга цуьнан гIаролаша: “Ца баьхкира шуьга элчанаш шуна юкъара‚ шаьш шуна шун Кхиош-кхобучун аяташ а доьшуш‚ шаьш шуна дIахьедош шун хIокху дийнан цхьанакхетар?” Цара элира: “ХIаъ‚ делахь а бакъ хили керстанашна Iазап хир ду аьлла дош”. |
|
72. |
Элира: “ЧугIо жоьжахатин неIаршкахула лаьтташ цу чохь гуттарена а”. Ма вон ю-кх курабеллачаьрийн чохь Iен меттиг. |
|
73. |
ДIабигира шайн Кхиош-кхобучух кхоьруш хилларш ялсамане тобанашца‚ уьш цига беъча дIаеллаелира цуьнан неIарш‚ элира цаьрга цуьнан гIаролаша: “Салам-маршалла ду шуьга. Декъала хили шу. ЧугIо цуна гуттарена а”. |
| 74. | Цара элира: “Хастам бу Далла‚ Ша тхуна бакъхилийтина Шен ваIда‚ Цо ирсана делира тхуна латта‚ охьаховшур ду тхо ялсаманехь тхайна луучохь”. Ма хаза ял ю-кх /иза/ Iамал йиначаьрийн. |
| 75. | Хьуна гур ду маликаш хьийзаш Iаршан гонахула‚ тасбахь деш шайн Кхиош-кхобучунна хасторца. Кхиэл йина царна юкъахь бакъдолчуьнца‚ элира: “Хастам бу Далла – Iаламийн Дена”. |
