1. |
Алиф-лам-мим-ра. ХIорш жайнан аяташ ду. Хьоьга хьан Кхиош-кхобучуьнгара доссинарг – бакъдерг ду‚ делахь а дукхахболу нах ца теша. |
2. |
Дела ву ша стигланаш аййинарг шуна гуш бIогIам а боцуш‚ тIаккха ша дIанисвелла И Iарша тIехь‚ малх а‚ бутт а муьтIахь бина Цо – массо а дIа-схьаоьху тоьхна ханна. ГIуллакхна урхалла до Цо‚ аяташ билгалдоху – шу шайн Кхиош-кхобучуьнца цхьаьнакхетарх теша мегар-кха. |
3. |
Иза ву латта даржийнарг‚ цунна тIехь лаьмнаш а‚ хиш а хилийтинарг‚ массо стоьмах цунна /лаьтта/ тIехь Цо хилийтина ши тайпа‚ буьйсане де хьулдойту Цо. Баккъалла а, цу чохь делилаш ду ойла ечу нахана. |
4. |
Лаьттахь ул-уллохь дакъой ду‚ кемсийн бошмаш ю‚ ялта ду‚ хурманаш ю цхьана ораман а‚ цхьана ораман йоцурш а‚ цхьа хи ду тухуш царех‚ царех цхьаерш вукхарел язйина Оха яарехь. Баккъалла а, цу чохь делилаш ду-кх хьекъал долчу нахана. |
5. |
Хьо цецвалахь‚ цецвоккхуш ду церан дешнаш: “Тхоьх латта хилча керлачу кхолларна чохь хир ду тхо‚ (юха а денлур ду тхо)?” Уьш бу шайн Кхиош-кхобучунна керсталла динарш‚ церан логийх буржулш ду‚ уьш /жоьжахатин/ цIеран дай бу‚ цу чохь уьш гуттар лаьттар бу. |
6. |
Хьо сихвеш ву цара вочуьнца дикачул хьалха. Царал хьалха а дIадахна масале таIзарш. Баккъалла а, хьан Кхиош-кхобург Шегахь гечдар долуш ву нахана церан зуламна тIехь. Баккъалла а‚ хьан Кхиош-кхобург чIогIаниг а ву бекхамца. |
7. |
Цатешачара олу: “Шен Кхиош-кхобучуьнгара цхьа делил доссинехьара цуьнга!” Хьо дIахоуьйтург ву. ХIора халкъана баьчча ву. |
8. |
Далла хаьа хIор стен (сева хIуманано) /кийрахь/ хьош дерг‚ беран цIийнан тIераэшар а‚ тIекхетар а‚ массо хIума Цуьнан гергахь барамца ду. |
9. |
Къайлах дерг а‚ гучохь дерг а хууш верг а‚ воккха верг а‚ лакхаваьлларг а ву Иза. |
10. |
/Цу Далла/ цхьанийсса ву шух дош къайладаьккхинарг а‚ и гучохь дитинарг а‚ ша буьйсанна хьуллеш верг а‚ дийнахь дIа-схьа уьдуш верг а. |
11. |
Цунна (адамна) шен хьалхахула а‚ шен тIехьахула а шеца цхьаьна леларш ду‚ шаьш и Iалашвеш Делан омрица. Баккъалла а, Дала нахана хIумма а ца хийцадо, цара шаьш шайна хийцадаллац. Далла нахана вониг лиъча, цунна бухатохам бац‚ И воцург урхалча ма вац царна. |
12. |
И ву шуна кхерамца а‚ догдахарца а ткъес гойтуьйтуш верг‚ Цо кхиайо еза марха. |
13. |
Стигал къовкъаро а, Цунна хастам барца‚ маликаша а, Цунах кхерарца, тасбахь до‚ стелахаьштигаш дохуьйту Цо‚ уьш Шена луучунна тIетуху, уьш Делехьа къуьйсуш болуш‚ Иза – ницкъанан чIогIаниг ву. |
14. |
Цуьнга ду бакъдолчун кхайкхар. И воцчуьнга кхойкхуш берш – цхьана а хIуманца царна жоп лур дац цара‚ уьш тера бу хичахула шайн куьйгаш даржийначух, иза шен бага дахийта. Ткъа и ца гIо цига. Цатешачеран доIа ма дац тиларчохь бен. |
15. |
Далла сужд деш ву стигланашкахь а‚ лаьттахь а мел верг лууш-ца лууш а‚ церан IиндагIаш а /ду Цунна сужд деш/ Iуьйранна а‚ суьйранна а. |
16. |
Ала: “Мила ву стигалийн а‚ лаьттан а Эла?” Ала: “Дела ву”. Ала: “Ткъа, Иза а вуьтий, верасаш лоцу аша‚ шайн догIмашна пайда а‚ я зен шайн долахь боцу?” Ала: “Нислой, ткъа, бIаьрзениг а‚ бIаьрсадерг а‚ я нислой, ткъа, боданаш а‚ нур а?” Я Далла царах накъостий хилийтина‚ цара кхоьллина Цо кхуллуш санна? Кхоллар тарделла царна? Ахьа ала: “Массо а хIуманан кхоллархо ву Дела. И ша цхьа верг а‚ ницкъберг а ву”. |
17. |
Цо доссийна стиглара хи – тулгIенаш Iоврашца ихира шайн барамехь‚ Iовро яьхьира аййелла чопа‚ цара цIергахь хазаллаш я кхин хIуманаш лоьхуш ягаечух а, чопа ю цунах терра. Иштта даладо Дала бакъдолчун а‚ харцдолчун а масал. Чопа эрна дIагIо‚ ткъа нахана пайда беш дерг лаьттахь дуьсу. Иштта даладо Дала масалш. |
18. |
Шен Кхиош-кхобучунна жоп деллачарна хазаниг (ялсамани) ду. Цунна жоп ца деллачарна лаьттахь мел дерг хилча а‚ цуьнца кхин цул а‚ и цунах (ялсаманих) дIалур ма дара цара. Ма вон хьесап ду-кх царна! Церан чугIойла жоьжахати ю. Вон (дIавуьжу) мотт бу и! |
19. |
Ткъа хьан Кхиош-кхобучуьнгара хьоьга доссинарг бакъдерг дуйла хууш верг бIаьрса доцучух тера ву? Баккъалла а‚ дагадоуьйту хьекъал долчара‚ |
20. |
Шаьш кхочушъеш болчара Делан ваIда‚ ца бохош болчара барт‚ |
21. |
Шаьш хуттуш болчара Дала хутту‚ аьлла, омра динарг а‚ шайн Делах кхоьручара а‚ вочу хьесапах ларлучара а. |
22. |
Шаьш собар диначара а шайн Кхиош-кхобучун юьхь езаш‚ ламаз хIоттиначара а‚ Оха шайна деллачу рицкъанх харж йиначара а къайлах а‚ гучохь а‚ шаьш вониг дикачуьнца духатухуш болчара а‚– царна ю-кх дахаран тIаьхье‚ |
23. |
Iаднан бошмаш – царна чугIур бу уьш а‚ церан дайх а‚ зударех а‚ зуьретах а дика мел динарг а. Маликаш тIедогIур ду царна массо а неIарехула. |
24. |
“Машар шуна аша собар дарна”. Ма дика ю дахаран тIаьхье! |
25. |
Шаьш Делан ваIда йохош болчарна цуьнан барт хиллачул тIаьхьа‚ Дала хутту аьлларг хедош болчарна‚ лаьттахь боьханиг даржош болчарна – царна неIалт ду‚ царна вон цIа ду. |
26. |
Дала рицкъа кховдадо Шена луучунна‚ барам а бо. Баккхийбоь уьш дуьненан дахарах. Дуьненан дахар ма дац эхартаца дуьстича цхьа хIумалг бен. |
27. |
Цатешначара олу: “Цуьнга доссина хиллехьара шен Кхиош-кхобучуьнгара цхьа делил”. Ахьа ала: “Баккъалла а, Дала тилавала вуьту Шена луург‚ Цо нис ма во Шена тIе ша вирзинарг. |
28. |
Иман диллинарш а‚ шайн дегнашна Дела хьехорца тем хилларш а /нисбо Дала нийсачу новкъа/‚ ткъа Дела хьехорца ца хуьлу дегнашна тем? |
29. |
Иман диллинчарна‚ дика Iамалш йиначарна – дика ду‚ хаза чугIойла ю. |
30. |
Иштта вахийтина Оха хьо къомана тIе – цул хьалха а дIадахара къаьмнаш – ахьа царна дешархьама Оха хьайга вехьица делларг, уьш Къинхетам болчунна керсталла деш болуш. Ахьа ала: “Иза сан Кхиош-кхобург ву‚ И воцург кхин дела вац‚ Цунна тIетевжина со‚ Цуьнга ду сан тоба дар”. |
31. |
КъурIанца лаьмнаш леллехьара‚ я латта тийдинехьара‚ я цуьнца белларш бистхиллехьара /иза Делан омра хир дара – тIаккха иман дуьллур дацара цара/. ХIаъ. Делан ду-кх гIуллакх дерриге. Ткъа иман диллинчара дог ца диллина‚ |
32. |
Далла лаахьара нах берриге Цо нисбина хирг хиларх? Цатешачара шаьш динарг бахьанехь царех кхиарах ца соцу бала‚ я церан цIийнан уллохь /буссу/ и Делан ваIда яллац. Баккъалла а, Дала ца йохайо /Шен/ ваIда тоьхна хан. |
33. |
Хьоьл хьалха а сийсазбина элчанаш‚ Аса хан елла битира цатешарш‚ тIаккха Аса /Iазапаца/ схьалецира уьш‚ муха хилира сан таIзар?! |
34. |
Царна дуьненан дахарехь а Iазап ду‚ ткъа эхартан Iазап мелхо а хала ду‚ ма вац царна шаьш Делах /Цуьнан Iазапах/ лардан цхьа а. |
35. |
/Делах/ кхоьручарна ваIда йина йолчу бешан масал ду шена бухахула татолаш оьхуш долу: цуьнан даар гуттар а ду‚ цуьнан IиндагIа а /гуттар ду/. И ду /Делах/ кхоьруш хиллачарна хиндерг. Цатешачарна хинъерг /жоьжахатин/ цIе ю! |
36. |
Оха шайга жайна делларш бакхийбуьйш бу хьоьга доссийначуьнца. Тобанех ю цуьнан цхьадолчунна инкарло еш ерг. Ахьа ала: “Суна омра дина аса Далла Iибадат дан а‚ Цуьнца накъост цалацар а‚ аса Цуьнга кхойкху‚ Цуьнга ду сан дIаверзар а” |
37. |
Иштта доссийра Оха и /КъурIан/ Iарбийн /маттахь/ хьукам хилла. Хьо церан дезаршна тIаьхьахIоттахь хьайга Iилма деъначул тIаьхьа – Делера вали а вац хьуна‚ лардархо а вац. |
38. |
Хьоьл хьалха а элчанаш бахийтира Оха‚ царна зударий а‚ зуьрет а хилийтира Оха. /Тарлур/ дацара элчанна аят даийта Делан пурбанца а бен. ХIор ханна а жайна ду. |
39. |
Дала Шена луург дойу‚ /Шена луург/ чIагI а до. Цуьнан гергахь жайнан нана ю. |
40. |
Я Оха гайтанне а гойтур ду хьоьга Оха царна ваIда йиначух цхьадерш‚ я Оха хьо волуьйтур ву (уьш ца гойтуш) – хьуна тIехь (хьайга Дала делларг нахе) дIахаийтар ду‚ Тхуна тIехь хьесап дар ду. |
41. |
Царна ца го-те Тхо лаьтте догIуш хилар и эшош шен йисташкара /ярташа ислам эцарца/? Дала до хьукам‚ Цуьнан хьукамна новкъарло ерг ма вац. И ву хьесапца сиха верг. |
42. |
Царел хьалха хиллачара а мекарло йира‚ Делан ю мекарло /йохор/ ерриге а. Цунна хаьа хIор сино карош дерг. ТIаккха хуур ду керстанашна‚ хьан хир ю цIийнан тIаьхье. |
43. |
Цатешачара олу: “Хьо ваийтинарг вац”‚ ахьа ала: “Кхачойина Дала теш хиларца суна а, шуна а юккъехь‚ шен гергахь жайнан Iилма долчо а”. |